عضلات کف لگن از مثانه محافظت میکنند. وارد شدن آسیب به این ماهیچهها میتواند باعث بی اختیاری ادرار در بارداری شود. این آسیبها معمولاً درنتیجهی بارداری و زایمان ایجاد میشود. در طی بارداری، بسیاری از زنان حداقل به میزانی از بی اختیاری ادراری مبتلا میشوند و این بیاختیاری برای برخی زنان متوسط و کم تکرار اما برای زنان دیگر این مشکل شدیدتر خواهد بود. حدود 54.3 درصد از زنان باردار اثرات منفی این مشکل را در زندگیشان گزارش میدهند، ازجمله سفر یا لحظات احساسی و هیجانی زندگیشان. علائم این مشکل ممکن است با رشد جنین افزایش یابد و برای چند هفته پس از زایمان نیز ادامه داشته باشد. سن و توده بدنی از علائم خطر و تشدید کنندهی بی اختیاری ادرار هستند. برخی از زنان تا سن 40 سالگی مشکل مثانهای نخواهند داشت.
انواع بی اختیاری ادراری
چند نوع بی اختیاری ادراری وجود دارد:
• بی اختیاری ادرار استرسی (مثانه عصبی): بی اختیاری ادرار بر اثر فشار فیزیکی روی مثانه بروز میکند.
• بی اختیاری فوریتی (مثانه بیشفعال): بی اختیاری ادرار بر اثر نیاز فوری به ادرار کردن که معمولاً براثر انقباضات مثانه بروز میکند.
• بی اختیاری مخلوط یا ترکیبی: ترکیبی از بی اختیاری استرسی و فوریتی
• بی اختیاری عملکردی و گذرا: بیاختیاری موقتی براثر مصرف یک دارو یا یک شرایط خاص مثل عفونت ادراری یا یبوست
چه چیزی باعث بروز بی اختیاری ادراری در بارداری میشود؟
هنگامیکه ماهیچههای اطراف مجرای پیشاب سست شوند قادر به ادرار کردن میشوید که این باعث میشود که ادرار از مثانه به خارج از بدن شما جریان پیدا کند. وقتی عمل ادرار کردن به پایان میرسد، این عضلات منقبض میشوند و تا زمانی که برای خالی کردن مجدد مثانه آمادگی پیدا کنید، هرگونه جریان ادراری را نگه میدارند. بارداری میتواند درروند طبیعی انقباضات و شل شدگیهای مجرای پیشاب مداخله ایجاد کند. هورمونها در طی بارداری تغییر میکنند و فشاری که رحم روی مثانه ایجاد میکند میتواند باعث بی اختیاری استرسی گردد. وقتیکه مشکل بی اختیاری استرسی دارید ممکن است هنگام عطسه کردن، سرفه کردن یا خندیدن بیاختیار ادرار کنید. راه رفتن، دویدن یا ورزش کردن نیز میتواند دلایل بیاختیاری ادرار در بارداری شود. زنانی که سابقه خانوادگی از بی اختیاری ادراری ، توده بدنی بیشتر، اضافهوزن بیشازحد توصیهشده در حین بارداری دارند و در سنین بالای 35 سال باردار شدهاند در معرض ریسک بیشتری برای بی اختیاری ادرار در بارداری خواهند بود.
درمان
بی اختیاری اداری نباید زندگی شمارا در حین بارداری با مشکلات بسیاری مواجه کند. در اینجا به چند توصیه برای درمان بی اختیاری ادرار در بارداری اشاره میکنیم:
زمانبندی برای خالی کردن مثانه
روشهای رفتاری مثل تمرین دادن مثانه میتواند به درمان بی اختیاری ادرار در حین و بعد از بارداری کمک کند. این تکنیکها اغلب اول از هر کاری مورداستفاده قرار میگیرند و میتوان آنها را در خانه انجام داد. تغییر در عادات که شامل تکنیکهای رفتاری میشوند اثرات جدی روی زندگی فرد نخواهند داشت. برای تمرین زمانبندی برای خالی کردن مثانه، میتوانید از یک جدول یا تقویم برای ثبت زمانهایی که مثانهتان را خالی میکنید و وقتیکه نشت ادرار دارید استفاده کنید. این کار به شما ایدهای را برای الگوی مشکل نشت ادرار خواهد داد تا بتوانید از نشت آن در زمانهای بعدی جلوگیری کنید و بهموقع و در آن زمانهای پیشبینیشده به دستشویی بروید.
تمرین دادن مثانه
در روش تمرین دادن مثانه، فواصلی را که شما به دستشویی میروید را باکمی منتظر ماندن قبل از رفتن به دستشویی، طولانیتر کنید. بهطور مثال، برای شروع، میتوانید برای رفتن به دستشویی هر یک ساعت یکبار برنامهریزی کنید. این الگو را میتوانید برای مدتی ادامه دهید. سپس زمانبندیتان را هر 90 دقیقه کنید. سپس هر 2 ساعت و این کار را ادامه دهید تا فواصل بین دستشویی رفتنتان به 3 یا 4 ساعت برسد. روش دیگر این است که رفتن به دستشویی را برای 15 دقیقه بعد از نیازتان به تأخیر بی اندازید. این کار را برای دو هفته انجام دهید و سپس زمان آن را به 30 دقیقه و بیشتر افزایش دهید.
وسایل طبی
وسیلهای بنام پساری، یک حلقهی محکم است که در داخل واژن قرار میگیرد و در تمام مدت شبانهروز استفاده میشود که به زنان بارداری که دچار مشکل بیاختیاری ادرار هستند کمک میکند. این وسیله معمولاً برای کسانی استفاده میشود که دچار پرولاپس یا افتادگی رحم و مثانه هستند که منجر به بی اختیاری ادرار در بارداری میشود. پساری به نگهداشتن مثانه کمک میکند که در نزدیکی واژن قرار دارد و از نشت ادرار جلوگیری میکند.
ورزش کگل
تمرینات کگل روش دیگری است که میتوان از آن برای کمک به کنترل بی اختیاری ادرار در بارداری استفاده کرد. این تمرینات به سفت و مقاوم شدن عضلات در ناحیهی کف لگن کمک میکنند. استقامت بخشیدن به عضلات کف لگن میتواند عملکرد مجرای پیشاب و عضلات اسفنکتر مقعد را بهبود ببخشد. یک راه برای یافتن عضلات کگل این است که روی توالت بنشینید و شروع به ادرار کردن کنید. سپس در این حین ادرار را نگهدارید. ماهیچههایی که شما برای نگهداشتن جریان ادرار بکار بردهاید همان عضلات کگل هستند. روشی دیگر برای یافتن عضلات کگل این است که انگشت خود را در واژن ببرید و سعی کنید که عضلات اطراف انگشت را سفتر کنید. برای انجام تمرین کگل، تصور کنید که سعی دارید جریان ادرار خود را نگهدارید. سپس:
- عضلاتی را که برای نگهداشتن ادرار بکار بردهاید سفت و منقبض کنید و برای پنج ثانیه نگهدارید و سپس آنها را برای پنج ثانیه شل کنید.(اگر این کار بسیار سخت است، میتوانید با نگهداشتن عضلات برای دو ثانیه و سه ثانیه برای شل کردن آنها آغاز کنید.)
- نگهداشتن این انقباضات را بهتدریج تا 10 ثانیه افزایش دهید.
- در نهایت روزانه حداقل سه ست 10 تایی از این تمرین را انجام دهید.
برای کمک به تشخیص و انقباض عضلات درست، پزشک شما ممکن است به شما کار کردن با یک فیزیوتراپیست و یا استفاده از روشهای بیوفیدبک را توصیه کند.
دارو
علاوه بر روشهایبالا، داروها نیز میتوانند به کنترل اسپاسم های عضلانی در ناحیهی مثانه یا سفت کردن ماهیچههای در مجرای پیشاب کمک کنند. همچنین، برخی از داروها میتوانند به شل کردن یک مثانه پرکار کمک کنند. داورهایی که معمولاً برای درمان بی اختیاری ادرار مورد استفاده قرار میگیرند عبارتاند از:
- آنتی کولینرجیکس (Anticholinergics): این داروها میتوانند باعث آرام و شل شدن مثانه پرکار شوند و میتوانند به بی اختیاری فوریتی کمک کنند. نمونههایی از این دارو شامل این موارد میباشند، اکسی بوتینن (دیتروپان XL- Ditropan XL-)، تولتروداین (دترول- Detrol-)، دارویفناسین (انابلکس -Enablex-)، فسوتروداین (توویاز- Toviaz-)، سولفناسین (وسیکر- Vesicare-) وتروسپیوم (سنکتورا- Sanctura-)
- میرابگرون (میربتریک): برای درمان بی اختیاری ادرار اضطراری استفاده میشود، این دارو باعث شل شدن ماهیچهی های مثانه میشود و میتواند میزان ادراری را که مثانه میتواند نگه دارد افزایش دهد. این دارو همچنین میتواند مقدار ادراری را که میتوانید از مثانه خارج کنید افزایش دهد و این کمک میکند تا مثانه کاملاً تخلیه شود.
- استروژن موضعی: برای زنان، بکار بردن استروژن موضعی با دوز پایین بهصورت یک کرم، حلقه یا چسب واژینال میتواند به تنظیم و بازسازی بافتهای موجود در مجرای پیشاب و واژن کمک کند. استروژن سیستماتیک- جذب هورمون از راه قرص- برای درمان بی اختیاری ادرار توصیه نمیشود و حتی ممکن است باعث تشدید این مشکل شود.
اگر باردار هستید یا در حین درمان قصد باردارشدن را دارید حتماً با پزشک خود در میان بگذارید.
