منظور از رسوبات ادرار ذرات ریز میکروسکوپی یا مخاطی‌ای است که در ادرار وجود دارند و از طریق آزمایش ادرار تشخیص داده‌می‌شوند. این ذرات شناور در ادرار اغلب مخلوطی از انواع سلول‌ها و ذرات مختلفی است که از قسمت‌های داخلی دستگاه ادراری داخل ادرار ریخته می‌شوند. وجود رسوبات در ادرار در افرادی که عفونت دستگاه ادراری (یو‌تی‌آی) دارند، بیشتر است و ممکن است حاوی باکتری، گلبول های سفید و پروتئین باشند.
چه عواملی باعث وجود رسوب در ادرار می شود؟
عوامل زیادی ممکن است در ایجاد تغییرات در ادرار موثر بوده و سلامت فرد را در معرض خطر قرار دهند. عوامل زیر ممکن است باعث ایجاد رسوب در ادرار شوند:
عفونت دستگاه ادراری (یو‌تی‌آی)
عفونت مجاری ادراری یا (یو‌تی‌آی) با وجود رسوب یا ذرات در ادرار نیز همراه است. در واقع وجود رسوبات ادراری در افرادی که عفونت مجاری ادراری دارند نسبت به افرادی که عفونت ندارند، شایع‌تر است.
رسوبات ادراری مرتبط با عفونت مجاری ادراری، اغلب شامل ذرات پروتئین، باکتری، لکوسیت‌ها و گلبولول‌های سفید خون نیز می‌باشند.
سنگ مثانه
سنگ مثانه ممکن است باعث ایجاد رسوبات و ذرات در ادرار شود. این وضعیت ممکن است به دلیل رشد پروستات، که باعث ایجاد فشار داخل مجرای ادراری، و انسداد ادرار می‌شود، به وجود آمده باشد.
وقتی جریان ادرار قطع می‌شود، ادرار در مثانه شروع می‌کند به تبدیل شدن به ذرات کریستال. ذرات کوچک کریستال از طریق مجرای ادرار ،همراه با ادرار جریان پیدا می‌کند.
علاوه بر پروستات بزرگ شده، عوامل دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند باعث باقی ماندن ادرار در مثانه شود. از جمله: فشار ضعیف مثانه و آسیب‌دیدگی اعصاب مثانه. سنگ‌های کلیه ای که از کلیه به مثانه می‌روند نیز، ممکن است عامل ایجاد رسوبات ادراری باشند.
دیابت
دیابت یک بیماری متابولیک است که نشانه آن میزان بالای قند خون است. این بیماری اغلب به مشکلات کلیوی و همچنین دفع قند از طریق ادرار منجر می‌شود. این گلوکوز (قند) اضافی، در قالب رسوبات از بدن خارج می‌شود. دیابت بر سوخت و ساز چربی نیزتاثیر گذاشته و منجر به تولید نوعی از فرآورده‌های فرعی انرژی به نام ” کتون” می‌شود. ” کتون” هم ممکن است همراه ادرار به شکل رسوب دفع شود.
گلبول های قرمز یا (آر‌بی‌سی) در ادرار
هماتوریا یا ادرار خونین نیز می‌تواند به وجود رسوبات در ادرار منجر شود. وجود گلبول‌های قرمز خون در ادرار یکی از شایع ترین و قطعی ترین علل رسوب در ادرار است. هماتوری می‌تواند به واسطه علل فراوانی همچون بیماری‌های کلیه، بد عمل کردن” گلومرول”، رشد تومور در هر بخشی از دستگاه ادراری و عفونت کلیوی ایجاد شود. وجود گلبول‌های قرمز خون در ادرار ممکن است به علت عبور سنگ کلیه از کلیه به مثانه، آسیب‌دیدگی یا جراحت فیزیکی دستگاه دفع ادرار، و یا استفاده خیلی زیاد از” کاتترهای ادراری” باشد.
کست‌های ادراری
کست‌های ادراری ممکن است، سلول‌هایی با شکل غیر طبیعی یا بخش‌هایی از سلول‌ها یا فقط یک سری ناخالصی باشند. وجود کست در رسوبات ادراری می‌تواند نشانه یک اختلال جدی در سلامتی باشد، از این رو نیازمند توجه فوری پزشکی است.
بیماری‌های کبد
وجود مشکلات در کبد نیز با وجود رسوب یا ذرات در ادرار ارتباط دارد. در واقع، کبد بیلیوبین، که یک نوع پروتئین است تولید می‌کند. مقدار بیش از حد این پروتئین از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود. ممکن است رسوبات و ذرات موجود در ادرار حاوی این پروتئین باشند.
تشخیص علل وجود رسوب در ادرار
هیچ راه واقعی برای بیان علت این عارضه، به صرف نگاه کردن به ادرار وجود ندارد. برای تشخیص مناسب علت وجود این رسوبات، چند نوع آزمایش ادرار وجود دارد که می‌توان انجام داد، از جمله آزمایش ادرار کتون. همچنین آزمایش معمولی و بدون نیاز به نسخه‌ای به نام آزمایش “نوار ادرار” وجود دارد که هر کسی می‌تواند آن را در خانه انجام دهد. به طور کلی، برای رسیدن به تشخیص صحیح علت این علائم، همواره عاقلانه‌ترین راه رجوع به شخصی است که در این زمینه کاملا متخصص است.
علائم و درمان رسوب در ادرار
وجود رسوب در ادرار عموما علامت یک بیماری دیگر است. با در نظر گرفتن تعداد علل وجود رسوبات مختلف درادرار، نشانه‌شناسی بیماری‌ها از مورد به مورد متفاوت است. گفته می‌شود که اغلب علائم مشترک متعددی همراه با رسوبات ادراری وجود دارند. از جمله :
- رنگ صورتی یا قرمز ادرار
- درد در هنگام دفع ادرار
- ادرار کف‌آلود، یا کدر
- تکرر ادرار
- درد (غیر معمول) پهلو
درمان وجود ذرات در ادرار
درمان عارضه رسوبات و ذرات در ادرار بستگی به علت یا بیماری اصلی دارد. در بعضی موارد، وجود رسوب در ادرار طبیعی است، به خصوص اگر رسوبات ذرات نمکی باشند ، و ممکن است نیازی به درمان نباشد.
- در موارد معمولی، ممکن است پزشک فقط توصیه کند که مصرف مایعات خود را افزایش دهید تا هر نوع رسوب نمکی از مثانه‌دفع شود و ادرار به راحتی جریان پیدا کند.
- هنگامی که تشخیص درستی صورت بگیرد، می‌توان به مداوا و درمان درست اقدام کرد. به عنوان مثال، اگر وجود عفونتی تشخیص داده شود، آنتی بیوتیک تجویز می شود. از سوی دیگر، اگر وضعیت جدی‌تری مانند سنگ کلیه تشخیص داده شود، برنامه درمان جامع تری آغاز خواهد شد.
جلوگیری از ایجاد رسوب در ادرار
- وجود میزان غیر طبیعی رسوب در ادرار، اغلب نتیجه عدم تعادل در سوخت و ساز پروتئین، اختلالات کلیوی یا سایر بیمار‌های بیولوژیکی است. با پیروی از یک سبک زندگی سالم که حاوی یک برنامه غذایی متعادل، ورزش منظم و نوشیدن مقدار زیادی آب است، می‌توان از ابتدا، از ایجاد این مشکلات پیشگیری کرد و احتمال وجود رسوبات در ادرار را کاهش داد.
- همانطور که می‌دانید میوه‌ها و سبزیجات سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی هستند که برای سلامت بدن ضروری‌اند. رژیم غذایی‌ای انتخاب کنید که غنی از میوه و سبزیجات و همچنین غذاهایی با آنتی اکسیدان‌های فراوان باشد. این غذاها سوخت و ساز بدن را تنظیم کرده و شما را سالم و شادمان نگه می‌دارند.
