درمان فیستول مجرای ادراری (فیستول حالب)، مثانه، واژن و رکتوم

فیستول مثانه (که تحت عنوان فیستول حالب یا فیستول مجاری ادراری نیز نامیده می‌شود) یک بازشدگی غیر عادی در عضوی از مجرای ادرار یا یک ارتباط غیر طبیعی بین مجرای ادرار و یکی دیگر از اندام مجاور می‌باشد. کانال (فیستول) ممکن است در اثر نقص تولد (مادرزادی)، آسیب انجام شده در طول جراحی (ترومای جراحی)، کار طولانی مدت و یا در نتیجه بیماری‌های خاصی که می‌تواند در دستگاه تناسلی/ادراری (سیستم ادراری) اتفاق بیافتد، ایجاد شود. تعدادی از انواع مختلف فیستول مثانه وجود دارد. این فیستول‌ها ممکن است ارتباط بین مثانه و واژن (Vesicovaginal)، پوست شکم (Vesicocutaneous) یا روده را تشکیل دهند. در مجموع فیستول‌هایی که به هر بخشی از روده متصل می‌شوند تحت عنوان فیستول‌های مثانه شناخته می‌شوند. فیستول بین مثانه و روده می‌تواند در روده بزرگ (که شایع‌ترین نوع آن فیستول Colovesical است)، رکتوم (Rectovesical)، دراز روده (ileovesical) یا آپاندیس رخ دهد. نتیجه هر یک از این شرایط، یک تبادل آزاد مایعات بین مثانه و ناحیه اتصال فیستول است.

ستول چیست؟

فیستول یک اتصال غیر طبیعی یا مسیر عبوری است که به دو اندام یا رگ که معمولا اتصال ندارند را به هم متصل می‌کند. آنها می‌توانند در هر کجا بین روده و پوست، بین واژن و رکتوم و دیگر نقاط ایجاد شوند. برخی از فیستول‌ها عبارتند از:

فیستول‌های دستگاه ادراری

باز شدگی‌های غیر طبیعی داخل یک دستگاه ادراری یا یک اتصال غیر طبیعی بین یک عضو مجاری ادراری و یک عضو دیگر.

• فیستول Vesicouterine بین مثانه و رحم رخ می‌دهد.
• فیستول Vesicovaginal سوراخی است بین مثانه و واژن ایجاد می‌شود.
• فیستول یورترو واژینال بین مجاری ادرار و واژن است.

فیستول مقعد

اتصال غیر طبیعی بین سطح اپیتلیالیزه کانال مقعد و پوست پرانال.

• فیستول آنورکتال بین کانال مقعد و پوست اطراف دهانه مقعد اتفاق می‌افتد.
• فیستول رکتوواژینال یا انوواژینال زمانی اتفاق می‌افتد که یک سوراخ بین رکتوم یا مقعد و واژن ایجاد شود.
• فیستول کولوواژینال بین کولون و مهبل (واژن) ایجاد می‌شود.

دیگر فیستول‌ها

• فیستول Enteroentral بین دو قسمت روده اتفاق می‌افتد.
• فیستول‌های Enterocutaneous یا Colocutaneous به ترتیب بین روده کوچک و پوست یا روده بزرگ و پوست رخ می‌دهد.

فیستولی که درمان نشده رها شود، می‌تواند دردناک و ناتوان کننده باشد و می‌تواند به بدن شما آسیب برساند. آسیب عصبی، عفونت و نارسایی کلیه با فیستول مرتبط است.

علت ایجاد فیستول مجرای ادراری چیست؟

بیشتر فیستول‌هایی که مشاهده می‌کنیم، نتیجه مداخلات پزشکی قبلی مانند جراحی یا پرتودرمانی برای سرطان (به عنوان مثال سرطان پروستات در مردان، سرطان رحم یا سرطان دهانه رحم در زنان، سرطان کولورکتال در هر دو) است. فیستول همچنین ممکن است به علت بیماری‌های زمینه‌ساز مانند بیماری التهابی روده، دیورتیکولیت یا حتی سرطان ایجاد شود که می‌تواند باعث ایجاد کولون در دیواره مجاور مجاور شود. بعضی از فیستول‌ها نتیجه ناهنجاری‌های مادرزادی هستند (مشکلی که فرد با آن متولد می‌شود) مانند هیپوسپادیا یا جراحی بعدی برای این موضوع.

علائم تنگی مجرای ادراری چیست؟

اگر یک مرد دارای تنگی مجرای ادراری داشته باشد، ممکن است برخی از علائم زیر را داشته باشد:

• تورم در آلت تناسلی مرد
• ادرار تیره یا خونریزی
• تکرر ادرار یا میل شدید به ادرار کردن
• درد بعد از ادرار کردن
• بی‌اختیاری ادرار
• تخلیه مجاری ادرار
• خون در مایع منی
• درد در ناحیه لگن

چه روش‌هایی برای تشخیص فیستول مجاری ادراری وجود دارد؟

سوابق پزشکی: افراد مبتلا به فیستول Vesicovaginal از تخلیه ادرار از مهبل (واژن) شکایت می‌کنند؛ ممکن است یک بوی آمونیاک ناخوشایند مرتبط با درناژ (تخلیه) وجود داشته باشد. افراد مبتلا به فیستول Enterovesicular ممکن است درد شکمی، لرز، تب، اسهال، یبوست، خون در ادرار (هماچوری)، افزایش تعداد و فوریت ادرار و درد در هنگام ادرار (دیسوری) را گزارش کنند. آنها همچنین ممکن است متوجه عبور از ادرار را از طریق راست روده یا وجود مخاط یا مدفوع در ادرارشان بشوند.

معاینه فیزیکی: افراد کمی به بیماری فیستول‌های مثانه مبتلا هستند. فیستول Vesicovaginal ممکن است در معاینه زنانه مشاهده شود، به ویژه اگر از رنگ استفاده شود. توده شکمی در یک سوم افراد احساس می‌شود. ممکن است حساسیت شکمی و سفتی عضلات شکمی در پاسخ به فشار وجود داشته باشد. در خانم‌ها یک معاینه لگن ممکن است التهاب و حساسیت به لمس را نشان دهد. در افراد مبتلا به فیستول Vesicocutaneous، ممکن است تحریک پوست شکم احساس شود.

آزمایشات: آزمایشها ممکن است شامل تست ادرار، کشت ادرار و مشاهده داخل مثانه به کمک دستگاه ادراری با قرار دادن میکروسکوپ فیبر نوری انعطاف پذیر از طریق مجرای ادراری و مثانه (سیتوزکوپ)، باشند. اضافه کردن رنگ به مثانه می‌تواند به مشخص کردن محل فیستول در مهبل (واژن) کمک کند. پیلوگراف رتروگراد، یک تصویربرداری اشعه ایکس با استفاده از کنتراست رنگی برای افزایش وضوح تصاویر یورتر و مثانه، نیز مفید است. سی تی اسکن یک مطالعه تصویربرداری ترجیحی برای فیستول Colovesical است. تزریق باریم (یک ماده کنتراست) به روده بزرگ و سپس تصویربرداری اشعه ایکس (باریم انما) ممکن است به تشخیص بیماری دیورتیکولار از سرطان کمک کند.

عوامل خطر شناخته شده

عوامل خطر برای فیستول‌های Vesicovaginal عبارتند از روش‌های زنان و زایمان مانند حذف رحم به روش جراحی (هیسترکتومی)، عمل لگن یا رحم، پرتودرمانی لگن، عفونت های لگنی (بیماری التهابی لگنی)، اختلال مادرزادی یا آسیب‌های مکرر. سایر عوامل خطر ممکن عبارتند از سرطان (بدخیم) در ناحیه لگن، زایمان طولانی، تحریف فیزیکی مثانه یا رحم با رشد غیرطبیعی (توده) در تخمدان، یا رشد بافت غیرطبیعی در منطقه لگن (اندومتریوز).

فاکتورهای خطر برای فیستول Colovesical، Rectovesical، Ileovesical یا Appendicovesical شامل بیماری‌های التهابی دستگاه گوارش (دیورتیکولیت، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، آبسه آپاندیس / لگن، دیورتیکولوم مکل)، بیماری‌هایی که رشد غیرطبیعی در دستگاه گوارش و یا مثانه ایجاد می‌کنند (سرطان کولورکتال، لنفوم ، ایدز، سرطان دهانه رحم، لیومیوسارکوم مثانه) و آسیب به اندام‌های داخل ناحیه لگنی (جای زخم گلوله، آسیب نفوذ کننده، شکستگی لگن، جراحی باز) می‌باشد.

فیستول Vesicocutaneous یک نوع فیستول مثانه با شیوع کمتر است. عوامل خطر شامل انسداد مثانه یا سرطان مثانه و تروما است.

فیستول کولوکسیک شایع‌ترین نوع فیستول vesicoenteric است، که در مردان 3 برابر بیشتر از زنان تاثیر می‌گذارد، احتمالا به دلیل اینکه رحم از ایجاد فیستول بین مثانه و روده بزرگ جلوگیری می‌کند.

پیش بینی

اغلب درمان جراحی فیستول مثانه مشکل را برطرف می‌کند. در موارد کمی فیستول مجددا باز میگردد و معمولا می‌تواند با استفاده از کاتتریزاسیون و مشاهده مثانه کنترل شود. بسته شدن خود به خودی فیستول مثانه با وارد کردن کاتتر مثانه در برخی موارد رخ می‌دهد.

مجرای ادراری چگونه درمان می‌شود؟

در برخی موارد، مجرای ادراری را می‌توان با بزرگ کردن (گشاد کردن) مجرای ادرار درمان کرد. پزشک ممکن است برای مشاهده داخل مجرای ادراری و برش تنگی مجرا از یک سیتوسکوپ استفاده کند. یک مشکل این روش درصد نسبتا بالای عود مجدد (بازگشت) تنگی مجرا است و بیمار ممکن است برای درمان به جراحی پیشرفته‌تری نیاز داشته باشد.

دو نوع اصلی برای جراحی ترمیم مجرا (که تحت عنوان اورتروپلاستی شناخته می‌شود) وجود دارد. اگر طول تنگی مجرا به اندازه کافی کوتاه باشد، جراح می‌تواند بخش باریک را از مجرا بردارد و سپس دو انتهای سالم مجرا را مستقیما به هم وصل کند.

اگر طول این ناحیه تنگ برای این نوع جراحی زیاد باشد، روشی تحت عنوان اورتروپلاستی جایگزینی مورد نیاز خواهد بود.در حین جایگزینی اورتروپلاستی، این مجرا برای یک فاصله طولانی بازسازی می‌شود. این روش معمولا با استفاده از مخاط باکال (پوشش داخلی گونه)، برای جایگزینی بافت آسیب دیده استفاده می‌کند.

این روش در بالای 95 درصد موارد موفقیت آمیز است. هنگامی که این جراحی موفقیت آمیز باشد، بیمار به روش‌های بعدی نیاز نخواهد داشت. او همچنین به قرار دادن یک کاتتر داخلی برای تخلیه ادرار نیاز نخواهد داشت.

فیستول رکتورترال چگونه درمان می‌شود؟

یک جراح برای بازسازی مجرای ادراری، اورتروپلاستی انجام می‌دهد. جراحی فیستول رکتورترال معمولا از طریق پرینوم (ناحیه بین اسکروتوم و رکتوم) انجام می‌شود. جراحی از این ناحیه باعث بهبودی سریعتر نسبت به عمل از طریق اندام شکمی می‌شود. در این جراحی، رکتوم و مجرای ادرار با دقت جدا می‌شوند و سوراخ هر طرف مسدود می‌شود. در موارد پیچیده، یک فلپ عضله از ناحیه تنگ برای پر کردن فضای این بین استفاده می‌شود و به عنوان یک مانع برای جلوگیری از عود مجدد فیستول عمل می‌کند.

عوارض

عوارض احتمالی فیستول مثانه شامل خونریزی خود به خودی، التهاب بافت‌ها در حفره شکم (پریتونیت) و عفونت فیستول است. هر شرایط زمینه‌سازی که سبب افزایش فشار و انسداد مثانه شود مانند انسداد گردنه مثانه، ممکن است بر توانایی فرد در بهبودی و افزایش ناتوانی بیشتر تاثیر بگذارد.

توانایی کار (ملاحظات بازگشت به کار)

پس از جراحی برای اصلاح فیستول مثانه، ممکن است محدودیت‌های کار فیزیکی سنگین مانند بلند کردن و کوه نوردی وجود باشد. امکانات حمام باید به راحتی در دسترس باشد. پس از آن که یک فرد کاملا بهبودی خود را به دست آورد، هیچ محدودیتی در کار یا اقامت ویژه وجود ندارد.