ناباروری به معنای عدم توانایی باردار شدن یک زوج پس از یک سال داشتن رابطه‌ی جنسی منظم و محافظت نشده است. در حدود یک‌سوم از ناباروری‌ها به علت مشکلات زنان در باروری است و در یک‌سوم دیگر نیز مشکل باروری از مردان است. در موارد باقی‌مانده، هر دو نفر مشکل باروری دارند و یا علت ناباروری مشخص نیست. مرد برای آن که بتواند بارور باشد باید توانایی نعوظ داشته باشد، تعداد اسپرم‌های او بالا باشند، میزان مایع منی کافی داشته باشد و اسپرم‌های او بارور و بالغ باشند. در صورتی که هر یک از این موارد اشکالی داشته باشد، ممکن است مرد نابارور شود.
ناباروری همیشه هم مشکل زنان نیست. 40 درصد از موارد ناباروری زوج‌ها به علت مشکلات زنان است، اما 40 درصد دیگر نیز به خاطر مشکلات باروری مردان است. 20 درصد باقی‌مانده به خاطر مشکلات هر دو طرف و یا عوامل ناشناخته است. زمانی که به این آمار نگاه می‌کنید، متوجه می‌شوید که در مواردی که زوجین مشکل باروری دارند، مردان نیز لازم است به طور کامل تحت آزمایش قرار بگیرند. اگر در باردار شدن مشکل دارید، متخصصین باتجربه‌ی ما علت اصلی ناباروری شما را تشخیص داده و بهترین و مناسبترین روش درمانی را به شما پیشنهاد می‌دهند.برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت جهت درمان مشکلات باروری مردانه با شماره تلفن‌های تماس حاصل فرمایید.
چه عواملی سبب ناباروری در مردان می‌شود؟
علل ناباروری در مردان عبارتند از:
اختلالات اسپرم
اختلالات اسپرمی بر اثر عوامل متعددی ایجاد می‌شوند از جمله: نقص‌های ژنتیکی و مادرزادی، بیماری، قرارگیری در معرض مواد شیمیایی مضر و عادات غلط در زندگی. در بسیاری از موارد، علت اختلال اسپرمی بیمار، ناشناخته است.
انزال عقبگرد
انزال عقبگرد زمانی رخ می‌دهد که عضله‌ی دیواره‌ی مثانه به درستی عمل نمی‌کند و اسپرمها به جای ا که به سمت جلو و مجرای خروجی آلت هدایت شوند، به سمت عقب و داخل مثانه فشار داده می‌شوند. در این موارد کیفیت اسپرم دچار مشکل می‌شود. انزال عقبگرد بر اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود:
- انجام جراحی در پایین مثانه یا پروستات
- ابتلا به دیابت و ام اس
- مشکلات طناب نخاعی و جراحی در این ناحیه
- داروهایی مانند بلوکرهای آلفا که برای بزرگی پروستات مصرف می‌شوند. داروهای آرام‌بخش، برخی داروهای ضدروانپریشی و داروهای فشار خون می‌توانند به طور موقتی موجب انزال عقبگرد شوند.
- بالا رفتن سن
اختلالات ساختاری
هر گونه اختلال ساختاری که موجب آسیب رساندن یا مسدود کردن بیضه‌ها، لوله‌ها یا سایر ساختارهای تولیدمثل شود، بر باروری مرد اثر می‌گذارد:
- اکتوپی بیضه (نهان بیضگی ) یا كريپتوركيديسم. این مشکل در نوزادان دیده می‌شود که بیضه‌ی آنها از داخل شکم به داخل کیسه بیضه نرفته است. بیضه نهان با اختلال در تولید اسپرم در ارتباط است.
- هیپوسپادیس. هیپوسپادیس یک اختلال مادرزادی است که در آن، دهانه خروجی ادرار در زیر آلت تناسلی قرار دارد. این حالت در صورتی که با جراحی درمان نشود، موجب می‌شود که اسپرمها نتوانند به دهانه رحم برسند.
- انسداد در لوله‌های انتقال دهنده اسپرم: برخی از مردان از بدو تولد دچار مشکل انسداد لوله‌های انزال هستند که این موضوع بعد‌ها بر باروری آنها اثر می‌گذارد.
اختلالات هورمونی
کاهش سطح تستوسترون (به هر دلیلی که باشد) موجب کاهش تولید اسپرم می‌شود.
اختلالات ژنتیکی
برخی بیماری‌های ژنتیکی خاص می‌توانند موجب ناباروری شوند از جمله:
- کیستیک فیبروزی: این بیماری موجب انسداد جزئی یا کامل لوله‌هایی می‌شود که اسپرم از آنها عبور می‌کند.
- بیماری کلیه‌ی پلی کیستیک: این یک بیماری نسبتا شایع است که موجب تشکیل کیست‌های بزرگ روی کلیه و سایر ارگان‌ها شده و می‌تواند ایجاد ناباروری کند.
- سندرم کلاین فلتر. این سندرم با دو کروموزوم x و یک کروموزوم Y شناخته می‌شود (حالت عادی، یک X و یک Y است). این بیماری موجب کاهش سطح تستوسترون و اختلالاتی در لوله‌های اسپرم می‌شود.
- سندرم کارتاگنر:این بیماری نادر موجب نقص حرکتی اسپرمها و همچنین عفونتهای شدید تنفسی و جابه‌جایی ارگان‌های بزرگ بدن می‌شود.
آیا اختلال نعوظ می‌تواند نشانه‌ی ناباروری در مردان باشد؟
ممکن است شخص تا زمانی که سعی می‌کند بچه‌دار شود، متوجه ناباروری خود نشود و هیچ علائمی نداشته باشد. اما در برخی موارد ممکن است علائم زیر وجود داشته باشند:
- تغییر در رشد موها
- تغییر در میل جنسی
- داشتن بیضه‌های کوچک و سفت که احتمالا دردناک هستند یا متورم هستند یا برآمدگی در آنها هست.
- مشکل در نعوظ و انزال
چه عواملی ناباروری در مردان را افزایش می‌دهد؟
اگر شما یکی از شرایط زیر را داشته باشید، بیشتر از سایر مردان در معرض خطر ناباروری مردانه هستید:
واریکوسل
واریکوسل بیضه یک رگ بیش از حد بزرگ و چرخیده در طناب اسپرمی است که به بیضه‌ها متصل می‌شود. در حدود 15 درصد از کل مردان و 40 درصد از مردان نابارور، واریکوسل بیضه دارند. البته هنوز مشخص نیست که این مشکل تا چه حد و چگونه بر باروری فرد اثر دارد.
سن
بالا رفتن سن، تاثیر زیادی بر تعداد اسپرمها و توانایی حرکت کردن سریع آنها دارد. با بالا رفتن سن، کیفیت کلی اسپرمها کاهش پیدا می‌کند.
بیماری‌های مقاربتی
ابتلای مکرر به کلامیدیا یا عفونت سوزاک از جمله بیماری‌های مقاربتی هستند که می‌توانند با ناباروری مردانه در ارتباط باشند. این عفونتها می‌توانند موجب تشکیل بافت زخم و انسداد لوله‌های انتقال اسپرم شوند.
عوامل مربوط به سبک زندگی
تقریبا هرگونه فشار فیزیکی یا روانی شدید می‌تواند به طور موقتی تعداد اسپرمها را کاهش دهد. برخی از شرایطی که اغلب موجب کاهش تعداد اسپرمها می‌شوند عبارتند از:
- گرما دیدن بیش از حد بیضه‌ها. گرم شدن بیش از حد بیضه‌ها مثلا در هنگام تب کردن، رفتن در سونا یا وان آب داغ می‌تواند به طور موقتی تعداد اسپرمها را کاهش دهد.
- سیگار کشیدن. کشیدن سیگار بر کیفیت اسپرمها اثر دارد.
- چاقی. چاقی بر عادل هورمونی اثر می‌گذارد و بنابراین تاثیر زیادی بر باروری نیز دارد.
- دوچرخه‌سواری. دوچرخه‌سواری به مدت طولانی می‌تواند بر عملکرد نعوظ اثر داشته باشد. فشار ناشی از نشستن روی صندلی دوچرخه می‌تواند به رگ‌های خونی و ریشه‌های عصبی آلت تناسلی صدمه بزند.
- فشارهای روانی. استرس بر ترشح برخی هورمون‌ها که در تولید اسپرم موثرند، اختلال ایجاد می‌کند. البته پزشکان مطمئن نیستند که استرس تاثیر چندان مهمی در ناباروری دارد یا خیر.
عوامل محیطی
ممکن است شخص به خاطر شغلش یا دلایل دیگر، به طور مولانی مدت در معرض مواد شیمیایی سمی (مانند علف‌کش‌ها و سموم دفع آفت) باشد که این مواد می‌توانند موجب تاثیر بر عملکرد بیضه‌ها یا تغییر ترشح هورمون‌ها شده و در نتیجه باعث کاهش تعداد اسپرمها شوند.
بیماریها
بیماریها یا مشکلاتی که می‌توانند در باروری مردانه اثر بگذارند عبارتند از: آسیب‌دیدگی شدید یا جراحی‌های بزرگ، دیابت، ایدز، اختلال تیروئیدی، سندرم کوشینگ، حمله قلبی، نارسایی کلیه یا کبد و کم‌خونی مزمن. مصرف برخی داروها نیز در تولید اسپرم اختلال ایجاد می‌کند.
تشخیص آن چگونه است؟
برای تشخیص ناباروری مردانه، پزشک در ابتدا معاینات فیزیکی کلی را انجام می‌دهد و سپس سوالاتی از بیمار می‌پرسد. این سوالات در مورد عادات جنسی او، چگونگی رشد و شکلگیری حالات جنسی در دوران بلوغ، بیماری‌های مزمن، داروهای مصرفی و جراحی‌های قبلی و هر چیزی دیگری است که ممکن است بر باروری اثر داشته باشد. تست‌هایی که برای بررسی باروری انجام می‌شوند عبارتند از:
- تست ارزیابی اسپرم: این تست آزمایشگاهی برای ارزیابی تعداد و کیفیت اسپرمها انجام می‌شود. برای نمونه‌گیری، مایع منی که از آلت خارج می‌شود، درون یک بطری استریل ریخته می‌شود.
- سونوگرافی پروستات از طریق مقعد: این تست برای ارزیابی غده‌ی پروستات و همچنین بررسی وجود هر گونه انسداد در لوله‌های انتقال دهنده اسپرم انجام می‌شود.
- سونوگرافی اسکروتال. این روش عکسبرداری برای تشخیص اختلالات در بیضه و کیسه بیضه‌ها انجام می‌شود.
- نمونه‌گیری از بیضه. با استفاده از یک سوزن استریل قسمت بسیار کوچکی از بافت بیضه برداشته می‌شود و این بافت زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.
- تست آنتی‌بادی ضد اسپرم. این تست برای تشخیص آنتی‌بادی‌هایی به کار می‌رود که به اسپرمها حمله می‌کنند.
جدیدترین درمان ناباروری مردان
درمان ناباروری مردانه به علت اصلی بروز ناباروری بستگی دارد. گاهش اوقات برای درمان بیمار باید از ترکیبی از چند روش درمانی استفاده شود. این روش‌ها عبارتند از:
آیا دارو تاثیری دارد؟
داروهای آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونتهای دستگاه تناسلی تجویز می‌شوند.
جایگزینی هورمون‌ها
از آنجایی که تغییرات هورمونی از علل شایع ناباروری مردانه است، بنابراین از روش هورمون درمانی برای رفع عدم تعادل هورمونی استفاده می‌شود تا شانس باروری فرد افزایش پیدا کند.
مشاوره چه کمکی می‌کند؟
انجام مشاوره برای رفع مشکلات مربوط به مقاربت جنسی و روابط بین دو فرد می‌تواند شانس باروری را افزایش دهد.
چه زمانی جراحی لازم می‌شود؟
در مورادی که لوله‌ی انتقال منی دچار انسداد شده باشد، برای بهبود حرکت اسپرمها و همچنین برای جلوگیری از عقبگرد مایع منی مکن است لازم باشد که جراحی انجام شود. برخی از جراحی‌های پرکاربرد برای بهبود باروری مردانه عبارتند از:
واریکوسلکتومی
واریکوسلکتومی جراحی است که برای درمان واریکوسل بیضه انجام می‌شود. واریکوسل بیضه، شایع‌ترین علت ناباروری در مردان است. رگ‌های اتساع یافته در بیضه بسته می‌شوند و به جای آن شریان‌های مجاور و رگ‌های لنفاوی مجاور، جای رگ بسته شده، عمل می‌کنند.
وازو-وازکتومی
در این روش، نتایج عمل وازکتومی قبلی بازگشت داده می‌شود. در روش وازکتومی مجرای وازدفران بریده شده یا مسدود می‌شود. در عمل وازو-وازکتومی جراح مجددا مجرای وازدفران را با بخیه ترمیم می‌کند تا اسپرمها به راحتی از مجرا عبور کنند.
جراحی مجرای خروج منی
در این عمل جراحی، مجرای خروج منی باز می‌شود تا مایع منی به راحتی از آلت خارج شود.
خروج منی به روش تحریک الکتریکی
یک دستگاه الکتریکی در داخل مقعد قرار داده می‌شود به طوری که در مجاور غده پروستات قرار گیرد. سپس فرکانس‌های بالای انرژی برای تحریک پروستات تولید می‌شوند و موجب تحریک خروج مایع منی می‌شوند. ماده‌ی خارج شده جمع‌آوری می‌شود و سپس برای عمل IVF (لقاح مصنوعی) استفاده می‌شود.
تکنیک‌های بازیابی اسپرمها
می‌توان با ایجاد برش کوچک در بیضه یا با کمک یک سوزن، مقداری از اسپرم را از درون اپیدیدیم یا بیضه بیرون کشید و از آن برای لقاح مصنوعی استفاده کرد.
