عفونت مجرای ادرار یک نوع عفونت است که در کلیه‌ها، حالب ها، مثانه یا مجرای ادرار ایجاد می‌شود. این‌ها ساختارهایی هستند که ادرار قبل از خروج از بدن از آنها عبور می‌کند. عفونت‌های ادراری معمولاً به دلیل وجود باکتری‌ها ایجاد می‌شوند و در غالب اوقات با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یا آنتی میکروب‌ها درمان می‌شوند..عفونت ادراری به سن، جنسیت، وجود کاتتر یا سوند و این که کدام قسمت از مجرای ادرار دچار عفونت شده باشد بستگی دارد. برای مدیریت و پیشگیری باید محل عفونت مشخص شود همچنین باید مشخص شود که نوع عفونت پیچیده یا ساده است، عفونت ادراری با عود مکرر بوده یا عدم موفقیت درمان و بیماری زایی (پاتوژنز) و عواملی که ممکن است احتمال ابتلا به بیماری را افزایش دهند نیز مشخص شود. عفونت مجاری ادراری می‌تواند مشکلاتی را با خود به همراه داشته باشد اما خوشبختانه قابل درمان است.
علل
عفونت‌های مجاری ادراری در زنان معمولاً زمانی که باکتری‌ها از طریق مجرای ادرار وارد آن شده و در مثانه تکثیر می‌شوند ایجاد می‌شوند. با این که دستگاه ادرار برای خارج کردن این گونه مواد میکروبی طراحی شده است در برخی موارد این سیستم دفاعی درست کار نمی‌کند. زمانی که این اتفاق می‌افتد، باکتری ممکن است باقی مانده و تبدیل به یک عفونت کامل در مجرای ادرار شود.
دیگر دلایل عفونت مجرای ادرار در زنان
عفونت مجرای ادرار در زنان دلایل دیگری نیز دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- عفونت مثانه (سیستیت): این نوع عفونت مجرای ادرار یا عفونت مثانه معمولاً به دلیل وجود ای کولی که نوعی باکتری شایع در دستگاه گوارش است ایجاد می‌شود. به هر حال در برخی مواقع باکتری‌های دیگر نیز ممکن است باعث ایجاد عفونت ادراری شوند. مقاربت جنسی ممکن است منجر به ایجاد کیستیت می‌شود و شما باید فعالیت جنسی خود را قطع کرده تا از گسترش این عفونت پیشگیری شود. همه زنان در معرض ابتلا به عفونت مثانه هستند زیرا آناتومی خاص بدن آنها به گونه‌ای است که بین مجرای ادرار و مقعد آنها و مدخل مجرای ادرار در مثانه فاصله کمی وجود دارد.
- عفونت مجرای ادرار (اورتریت): این نوع عفونت مجرای ادرار در زنان زمان که باکتری‌های دستگاه گوارش از مقعد به سمت مجرای ادرار گسترش می‌یابند ایجاد می‌شود. همچنین از آنجا که مجرای ادرار زنان به واژن نزدیک است، عفونت‌های ناشی از مقاربت‌های جنسی مانند هرپس، گونوره، کلامیدیا و مایکوپلاسما می‌توانند باعث ایجاد عفونت در مجرای ادرار یا اورتریت شوند.
علائم عفونت ادراری
عفونت ادراری در زنان همیشه با علامت یا نشانه‌ای همراه نیستند اما ممکن است برخی علائم به وجود آید که عبارتند از:
- نیاز فوری و شدید به دفع فوری ادرار
- سوزش ادرار
- تکرر ادرار و ادرار با مقادیر کم
- ادرار کف‌آلود و ابری
- ادراری که قرمز، صورتی روشن یا به رنگ نوشابه باشد – یک علامت از خون در ادرار و بوی شدید ادرار
- درد لگن در زنان، به خصوص در مرکز لگن و در اطراف استخوان شرمگاهی
- تب یا هیپوترمی (پایین آمدن دمای بدن)
ممکن است عفونت‌های مجرای ادرار در بزرگسالان با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شود. اگر علائم و نشانه‌های عفونت‌های ادراری را مشاهده کردید باید به پزشک مراجعه کنید.
چه کسانی در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند؟
زنان باردار بیش از سایرین در معرض ابتلا به عفونت‌های مجرای ادراری هستند. معمولاً زنان باردار علائم یا نشانه‌های غیرعادی ندارند. در صورتی که یک زن باردار بود باید ادرار وی در مراجعات پیش از زایمان مورد آزمایش قرار گیرد زیرا یک عفونت ادراری شناخته نشده می‌تواند سلامت بارداری را به خطر اندازد.
تشخیص
تشخیص عفونت ادراری در زنان بر اساس اطلاعات که شخص در مورد علائم، وضعیت پزشکی و سوابق جراحی‌های انجام شده، داروهای مصرفی، عادات و سبک زندگی خود ارائه می‌دهد انجام می‌شود. همچنین معاینات بالینی و آزمایش‌هایی برای تکمیل ارزیابی انجام می‌شود.
نمونه‌گیری از ادرار
ممکن است پزشک نمونه ادرار شما را برای کشت به آزمایشگاه ارسال کند. نتایج این آزمایش‌ها پس از چند روز مشخص می‌شود و پزشک از روی این نتایج می‌تواند باکتری دقیق که باعث ایجاد عفونت ادراری در زنان شده را تعیین کرده و آنتی‌بیوتیک مناسب با آن باکتری را بر اساس مقاومت و شدت آن تجویز نماید. در برخی موارد، ادرار نیز برای کشت به آزمایشگاه ارسال می‌شود. این بدان معنی است که در یک ظرف پلاستیکی مقادیر کم ادرار با یک برس روی یک ماده غذایی مالیده می‌شود. این ظرف این امکان را ایجاد می‌کند که مواد چند روز باقی مانده و سپس برای تشخیص نوع باکتری که روی آن رشد کرده است مورد آزمایش قرار گیرد. این باکتری‌ها با آنتی‌بیوتیک‌های مختلفی درمان می‌شوند که باید مشخص شود که کدام یک از آنتی‌بیوتیک‌ها بهتر بر آنها اثر می‌کند. این کار به تشخیص درمان برخی از انواع عفونت‌های ادراری کمک می‌کند.
آزمایش‌های خون
معمولاً نیازی به انجام آزمایش‌های خون نیست مگر این که بیماری پیچیده باشد مانند مواردی که مشکوک به پیلونفریت یا نارسایی کلیه است.
آزمایش‌های تصویری
آزمایش تصویری می‌تواند به شناسایی بیماری‌های زمینه‌ای در مجرای ادرار که می‌تواند منجر به عفونت ادراری در زنان شود کمک می‌کند. این کار معمولاً فقط زمانی ضرورت می‌یابد که عفونت ادراری تشخیص داده شده یا برخی موارد خاص (باکتری‌های غیرعادی، شک به وجود ناهنجاری‌های آناتومیک) وجود داشته باشد. پیلوگرام وریدی نوعی آزمایش تصویری است که در آن یک سری عکس به وسیله اشعه ایکس و با ماده حاجب برای مشخص کردن ناهنجاری‌ها در مجرای ادرار گرفته می‌شود. در سی تی اسکن نیز عکس‌های سه بعدی تفصیلی از مجرای ادرار گرفته می‌شود.
اقدامات درمانی
برخی درمان‌های تأیید شده برای درمان عفونت ادراری وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
دارو درمانی
درمان‌های متداول هم برای عفونت‌های ساده و هم برای عفونت‌های پیچیده مجرای ادرار آنتی‌بیوتیک است. نوع آنتی‌بیوتیک و طول دوره درمان در هر مورد متفاوت است. برخی داروهای آنتی‌بیوتیک که برای درمان این نوع عفونت ادراری مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از آموکسی سیلین، سولفامتاگزول تریمتوپریم (باکتریمی)، سیپروفلوکساسین، نیتروفورانتوئین (ماکروبید) و بسیاری دیگر. پزشک داروهای مناسب را بر اساس وضعیت شما و ارگانیسم‌های مسبب بیماری تجویز می‌کند. طول دوره مصرف دارو همیشه باید به طور کامل به پایان برسد تا عفونت مجرای ادرار به طور کامل از بین برود و احتمال مقاومت نسبت به آنتی‌بیوتیک نیز کاهش یابد. علائم عفونت ادراری در زنان ممکن است قبل از این که عفونت ادراری به طور کامل از بین برود برطرف شوند. علائم عفونت ادراری قسمت پایینی مجرای ادرار معمولاً 24 ساعت پس از شروع درمان برطرف می‌شوند. مقدار آنتی‌بیوتیک تجویز شده باید به طور کامل مصرف شود حتی اگر علائم به طور کامل از بین رفته باشند.
درمان‌های خانگی
آب 
با این‌که با وجود عفونت مجرای ادرار ممکن است ادرار کردن دردناک باشد اما باید تا جایی که می‌توانید مایعات به خصوص آب بنوشید. هر چه شما بیشتر مایعات مصرف کنید بیشتر ادرار خواهید کرد. ادرار کردن به شستشوی باکتری‌های مضر از مجرای ادرار کمک می‌کند.
محرک‌های مثانه را قطع کنید
زمانی که شما به عفونت‌های مجاری ادرار مبتلا می‌شوید مصرف کافئین، غذاهای تند و پرادویه، نوشیدنی‌های گازدار و شیرینی‌های مصنوعی می‌تواند مثانه را تحریک کرده و فرایند بهبودی را برای بدن شما دشوارتر کند. از غذاهای سالم مانند کربوهیدرات‌های سرشار از فیبر که برای سلامت دستگاه گوارش خوب هستند استفاده کنید.
سرکه سیب بخورید
سرکه سیب ادرار را اسیدی کرده و رشد باکتری‌ها را متوقف می‌کند و باعث می‌شود که باکتری‌ها راحت‌تر از مجرای ادرار دفع شوند اما سرکه به شدت اسیدی است و می‌تواند به مینای دندان آسیب وارد کند بنابراین از آن به عنوان درمان بلند مدت استفاده نکنید. در صورتی که برای دیابت یا بیماری قلبی دارویی مصرف می‌کنید قبل از مصرف سرکه سیب با پزشک مشورت کنید.
