واریکوسلکتومی روش جراحی برای درمان بیماری به نام واریکوسل در مردان است. در این بیماری رگ‌های تخلیه بیضه‌ها بزرگ و در هم پیچیده می‌شوند و در سطح اسکروتال پوست قابل مشاهده هستند. حدود 10 تا 15 درصد مردان مبتلا به این بیماری هستند که گاهی اوقات با کاهش تعداد اسپرم و ناباروری همراه است. واریکوسل معمولاً بر مردان بین 15 تا 25 ساله تأثیر می‌گذارد هرچند ممکن است در سن بالاتر نیز رخ دهد.
انواع واریکوسلکتومی
انواع عمل واریکوسلکتومی عبارتند از:
- واریکوسلکتومی باز که شامل جراحی باز است و بسته به محل برش این نوع جراحی را می‌توان به موارد زیر تقسیم کرد:
- جراحی بالای پریتونئوم که در آن بخیه در پایین شکم می‌خورد
- جراحی واریکوسل اینگوینال
- جراحی ساب اینگوینال، در عمل واریکوسل اینگوینال و ساب اینگوینال بخیه در کشاله ران زده می‌شود.
- واریکوسلکتومی لاپاروسکوپی که از یک ابزار تلسکوپی به نام لاپاراسکوپ استفاده می‌شود.
- واریکوسلکتومی میکروسکوپیک که از میکروسکوپ و ابزار میکروسکوپیک استفاده می‌شود.
علائم جراحی واریکوسلکتومی
واریکوسلکتومی در واقع بستن رگ‌های اسپرمی است. واریکوسل اگر با هر یک از موارد زیر مرتبط باشد ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد:
- اندازه کوچک غدد جنسی یا رشد آهسته بیضه‌ها در کودکان یا نوجوانان
- درد کبد
- مشکلات مربوط به زیبایی‌شناختی
- ناباروری به علت واریکوسل
آزمایش‌های قبل از عمل واریکوسلکتومی
آزمایش‌های انجام‌شده قبل از عمل واریکوسلکتومی عبارتند از:
تست‌های معمول
آزمایش‌های معمول که قبل از هر عمل جراحی صورت می‌گیرد عبارتند از:
- آزمایش خون مانند سطح هموگلوبین، آزمایش کبد و عملکرد کلیه
- آزمایش‌های ادرار
- نوار قلب برای بررسی فعالیت قلب
- اشعه ایکس قفسه سینه
در بیماران مسن‌تر ممکن است نیاز به بررسی دقیق قلب باشد تا پزشک مطمئن شود که آنها مناسب جراحی هستند.
آزمایشات برای ارزیابی واریکوسل
معاینه فیزیکی ممکن است برای تشخیص واریکوسل کافی باشد. لمس و بررسی واریکوسل در حالت درازکش دشوار است بنابراین پزشک بیمار را در موقعیت ایستاده بررسی می‌کند.
سونوگرافی داپلر اسکروتوم
سونوگرافی داپلر اسکروتوم معمولاً برای تشخیص وسعت انقباض رگ‌ها به منظور تصمیم‌گیری در مورد دوره درمان انجام می‌شود. سونوگرافی برای واریکوسل در موقعیت ایستاده و در حین مانور والسالوا (Valsalva maneuver) انجام می‌شود. مانور والسالوا مانوری است که با راه تنفسی (دهان و بینی) بسته و کوشش برای بازدم با فشار انجام می‌شود.
آنژیوگرافی
آنژیوگرافی روشی است که رنگ را به عروق خونی تزریق می‌کنند و تصویربرداری رادیولوژی انجام می‌شود. این آنژیوگرافی برای مطالعه عروق خونی غیرطبیعی در واریکوسل استفاده می‌شود.
ام آر آی و سی تی اسکن
ام آر آی و سی تی اسکن آزمایش‌های تصویربرداری هستند که ممکن است برای ارزیابی واریکوسل استفاده شوند. از بیمار خواسته خواهد شد تا در هنگام گرفتن عکس‌ها روی تخت دراز بکشد. برای ام آر آی تخت به یک دستگاه وارد می‌شود. برای دریافت تصاویر بهتر ممکن است بیمار تزریقی حاوی رنگ دریافت کند.
روش واریکوسلکتومی
چگونگی عمل واریکوسل واریکوسلکتومی در زیر شرح داده شده است:
معاینات پیش از عمل
همان‌طور که در بالا ذکر شد آزمایش‌های معمول چند روز قبل از جراحی تجویز می‌شوند و ممکن است یک روز قبل از عمل جراحی انجام شوند.
ناشتا بودن قبل از جراحی
اگر حین جراحی تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرید لازم است که ناشتا باشید. گاهی اوقات مایع داخل وریدی برای آب‌رسانی مناسب به بدن تزریق می‌شود. همچنین برای برخی از بیماران شب قبل از عمل جراحی مسکن تجویز می‌شود تا خواب راحتی داشته باشند.
بیهوشی قبل از جراحی
جراحی واریکوسل یا تحت بیهوشی عمومی یا بیهوشی نخاعی انجام می‌شود. در بعضی موارد، بی‌حسی موضعی نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. جراحی لاپاروسکوپی واریکوسل تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
در طول فرایند جراحی
محل برش جراحی به نوع جراحی باز بستگی دارد. برش بر روی طناب اسپرمی زده می‌شود تا به رگه‌های انقباضی بسته‌شده دسترسی پیدا شود. در طول جراحی باید از شاهرگ بیضه و لنفاتیک مراقبت شود. عمل واریکوسل با کمک میکروسکوپ می‌تواند تحت بی‌حسی موضعی، منطقه‌ای یا بیهوشی عمومی انجام شود. عوارض جانبی این روش به دلیل شناسایی دقیق شریان‌ها و غدد لنفاوی در طول عمل جراحی کاهش می‌یابد.
بیدار شدن از بیهوشی عمومی
اگر بیهوشی عمومی دریافت کرده‌اید، هنگامی که عمل جراحی تمام شود از خواب بیدار می‌شوید و لوله هوا برداشته می‌شود. از شما خواسته می‌شود قبل از اینکه لوله خارج شود، چشم‌های خود را بازکنید. دردی احساس نخواهید کرد و حس بیهوشی ممکن است ضعیف باشد. هنگامی که لوله خارج می‌شود ممکن است سرفه و گاهی تهوع داشته باشید. هنگامی که به طور کامل هشیار می‌شوید با چرخ‌دستی به اتاق بازیابی یا همان ریکاوری منتقل می‌شوید.
اتاق بازیابی
در اتاق بازیابی پرستار مراقبت‌های لازم را از شما انجام می‌دهد و یک ساعت یا دو ساعت قبل از انتقال به بخش شمارا بررسی می‌کند.
بازیابی پس از عمل
بیمار احتمالاً تا یک روز بعد از جراحی در بیمارستان می‌ماند و مسکن‌هایی نیز دریافت خواهد کرد.
پیشگیری از ترومبوز سیاهرگی عمقی
حرکت زودهنگام پاها و تحرک از ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) که باعث لختگی در رگه‌های پاها می‌شود، جلوگیری می‌کند. لخته می‌تواند به ریه‌ها حرکت کند و حتی مرگبار باشد. با توجه به شدت درد، مسکن‌های مختلفی ممکن است تجویز شوند.
مشاوره پس از جراحی
باید مراقب باشید که محل برش خشک نگه داشته شود و هرگونه علائم عفونت مورد توجه قرار گیرد. پزشک ممکن است از بیمار بخواهد تا دو هفته بعد از عمل جراحی لباس زیر مخصوص و یا ساپورت ورزشی بپوشد. اگر فرد فعالیت بدنی سنگین نداشته باشد می‌تواند در عرض چند روز به کار خود بازگردد. بهتر است تا 3 هفته بعد از عمل جراحی از فعالیت شدید پرهیز شود. مهم است که به طور منظم معاینات لازم توسط پزشک انجام شود.
دوره بهبودی در خانه
توصیه می‌شود بعد از عمل واریکوسل تا زمانی که بهبودی کامل به دست نیاورده‌اید کسی در خانه در انجام کارهایتان کمک کند. در دوره نقاهت واریکوسل تمام دستورالعمل‌هایی پزشک را دنبال کنید. اطمینان حاصل کنید که:
- تمام داروها را طبق دستور مصرف می‌کنید.
- از برش‌های خود طبق دستور مراقبت می‌کنید.
- برای 48 ساعت اول، یخ یا کمپرس سرد را روی بیضه قرار می‌دهید زیرا این کار به کاهش تورم کمک می‌کند.
- دستورالعمل‌های پزشک خود برای دوش گرفتن را دنبال کنید. تا زمانی که پزشک اجازه نداده است شنا نکنید، حمام نکنید، از حمام داغ یا فعالیت‌های دیگری که باعث می‌شود آب سطح برش را بپوشاند پرهیز کنید.
- برای 1 تا 2 هفته رابطه جنسی نداشته باشید.
- از بلند کردن هرگونه جسم سنگین و انجام سایر فعالیت‌های شدید پرهیز کنید.
- تا زمانی که پزشک اجازه نداده است رانندگی نکنید. در صورت مصرف داروهایی که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند نیز رانندگی نکنید.
- برای دفع مدفوع به خود فشار نیاورید. در صورت نیاز طبق نظر پزشک از مسهل استفاده کنید.
عوارض جانبی
اگرچه واریکوسلکتومی یک روش نسبتاً بی‌خطر است اما ممکن است عارضه‌هایی ایجاد کند. عوارض عمل واریکوسل عبارتند از:
- آسیب یا بسته شدن تصادفی شاهرگ بیضه
- آسیب به عصب ژنیتوفومورال
- تشکیل هیدروسل به دلیل بسته شدن تصادفی لنفاوی
- آمپولی هوا در طول عمل جراحی لاپاروسکوپی
- پریتونیت
- آسیب به روده
- تداوم یا عود واریکوسل
- آتروفي بيضه
- آسیب‌دیدگی
- عفونت زخم
- تشکیل لخته خون (هماتوم)
