در بیماری پیرونی، بافت فیبروزی به نام پلاک درداخل آلت تناسلی تشکیل می‌شود. پلاک در بافت ضخیم و ارتجاعی تونیکا آلبگوینا (بافت نعوظی) تشکیل می‌شود و موقعیت آن معمولا در قسمت بالایی یا پایینی آلت است. با رشد این پلاک فیبروزی، آلت تناسلی کج یا خمیده می‌شود و در نتیجه نعوظ آلت برای فرد دردناک می‌شود. وجود خمیدگی در آلت همچنین انجام دخول را دردناک و مشکل می‌کند. بیماری پیرونی با التهاب و تورم آغاز می‌شود و به دنبال آن بافت فیبروزی تشکیل می‌شود. پلاکی که در بیماری پیرونی در آلت تناسلی ایجاد می‌شود، با پلاکی که درون رگ‌ها تشکیل می‌شود یکسان نیست. پلاک بیماری پیرونی، خوش‌خیم است و حالت سرطانی ندارد. بیماری پیرونی بر اثر بیماری‌های آمیزشی و مسری ایجاد می‌شود.
در تحقیقات اولیه اینطور تصور می‌شد که بیماری پیرونی نوعی اختلال نعوظ است اما اختلال نعوظ به حالتی گفته می‌شود که شخص قادر به رسیدن به حالت نعوظ به طوری که بتواند در رابطه جنسی دخول داشته باشد را ندارد. اما بیماری پیرونی ارتباطی با اختلال نعوظ ندارد. البته ممکن است برخی از افراد مبتلا به پیرونی، متعاقباً دچار اختلال نعوظ نیز شوند.
نعوظ آلت چگونه اتفاق می‌افتد؟
نعوظ زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در آلت بسیار افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه آلت بزرگ شده و سفت می‌شود. دو حفره‌ی بزرگ در آلت به نام اجسام غاری وجود دارند که درون آنها بافتی اسفنجی است که خون را به داخل حفره‌ها می‌کشاند. بافت اسفنجی دارای عضلات نرم، بافت فیبروزی، فضای خالی و رگ‌ها و شریان‌ها است. بافت نعوظی، اجسام غاری را احاطه کرده است. مجرای ادراری نیز در این قسمت قار دارد که هم ادرار و هم مایع منی از طریق آن از بدن خارج می‌شود. این مجرا در زیر اجسام غاری قرار دارد. برای آنکه نعوظ کامل رخ دهد، یک سری فرآیند‌ها باید طی شوند:
- نعوظ در ابتدا با تحریک ذهنی یا فیزیکی آغاز می‌شود. عامل محرک می‌تواند تماس جنسی، یا دیدن یک تصویر یا حتی افکار جنسی باشد.
- زمانی که مغز پیام مربوط به حالت رابطه جنسی را دریافت کرد، پیام‌هایی به عصب‌های موجود در آلت تناسلی ارسال می‌کند تا عضلات اطراف اجسام غاری، شل شوند. بنابراین خون در شریان‌های این ناحیه به جریان در می‌آید و درست مانند زمانی که آب درون اسفنج نفوذ می‌کند، خون نیز درون اجسام اسفنجی نفوذ می‌کند.
- تجمع خون، موجب وارد شدن فشار به اجسام غاری می‌شود و آلت‌تناسلی بزرگ می‌شود و در نتیجه بافت آلتی تناسلی سفت شده و حالت صاف پیدا می‌کند.
- حالت نعوظ بعد از انزال یا بعد از برطرف شدن حالت تحریک جنسی، تمام می‌شود. عضلات موجود در آلت‌تناسلی مجدداً منقبض می‌شوند و جلوی جریان خون را می‌گیرند. رگ‌ها باز می‌شوند و خون اضافی موجود در آلت مجددا به بدن باز میگردد.
علت بروز بیماری پیرونی چیست؟
متخصصان، علت اصلی بروز بیماری پیرونی را نمی‌دانند اما تصور می‌کنند که احتمالا این بیماری بر اثر علل زیر ایجاد شود:
آسیب به آلت تناسلی
متخصصین معتقدند که وارد شدن ضربه شدید به آلت‌تناسلی یا خم‌شدن آن موجب آسیب‌دیدن بافتهای داخلی آن می‌شود. ممکن است در هنگام برقراری رابطه‌جنسی، در حین ورزش‌کردن یا تصادفات، به آلت‌تناسلی آسیب وارد شود. آسیب‌دیدگی موجب پارگی رگ‌های داخلی آلت و تورم آن می‌شود. تورم در داخل بافتهای آلت تناسلی موجب مسدود‌شدن جریان خون به لایه‌های داخلی آلت می‌شود. در صورتی که جریان خون مختل شود، لخته‌خون تشکیل می‌شود . زمانی که این آسیب در حال بهبودی است، ممکن است سیستم ایمنی بدن، موادی تولید کند که موجب تشکیل بیش از حد بافت در جای زخم می‌شوند این بافت اضافی در جای زخم به تدریج تبدیل به پلاک فیبروزی می‌شود. تشکیل این پلاک فیبروزی موجب می‌شود قابلیت ارتجاعی آلت از دست برود و آلت انعطاف‌پذیری کافی در هنگام نعوظ را نداشته باشد و خمیده شود. ممکن است در محل تشکیل پلاک، رسوبات کلسیم نیز تجمع پیدا کنند و پلاک بیش از پیش محکم شود.
بیماری خودایمنی
بیکاری پیرونی می‌تواند بر اثر اختلالات سیستم ایمنی بدن نیز ایجاد شود. سیستم ایمنی بدن وظیفه حفاظت از بدن در برابر میکروب‌ها و عفونت را بر عهده دارد اما در صورتی که دچار اختلال شود، ممکن است اشتباهاً به بافتهای سالم خود بدن حمله کند. حمله‌ی سیستم ایمنی به بافت آلت تناسلی می‌تواند موجب التهاب و تشکیل زخم در داخل بافت آلت شود که نهایتا منجر به تشکیل پلاک می‌شود.
علائم و نشانه‌های بیماری پیرونی چیست؟
علائم و نشانه‌های بیماری پیرونی عبارتند از:
- وجود یک یا چند برجستگی در کناره‌های آلت تناسلی
- درد در هنگام نعوظ یا دخول در حین رابطه جنسی
- وجود خمیدگی در آلت تناسلی (در حالت عادی یا نعوظ)
- کوتاه یا باریک شدن آلت
- اختلالات نعوظ
این علائم می‌توانند خفیف یا شدید باشند همچنین ممکن است به تدریج و یا ناگهانی ایجاد شوند. در بسیاری از موارد با گذشت زمان، درد برطرف می‌شود اما خمیدگی آلت تغییری نمی‌کند. در مواردی که مشکل بسیار خفیف است، ممکن است علائم بیماری به خودی خود از بین بروند و هیچ خمیدگی دائمی در آلت باقی نماند.
بیماری پیرونی چقدر شایع است؟
محققان تخمین زده‌اند که در حدود 1 تا 23 درصد از مردان 40 تا 70 ساله به این بیماری مبتلا می‌شوند. البته بسیاری از مردانی که به این بیماری دچار می‌شوند به خاطر حس شرم و خجالت زدگی به پزشک مراجعه نمی‌کنند و بنابراین ممکن است این آمار بیش از این باشد. این بیماری به ندرت در مردان جوان بروز می‌کند اما در موارد کمی در مردانی که در دهه 30 زندگی خود هستند، گزارش شده. احتمال بروز این بیماری با بالا رفتن سن، بیشتر می‌شود.
احتمال بروز بیماری پیرونی در چه کسانی بیشتر است؟
عواملی که در ادامه ذکر شده‌اند احتمال بروز بیماری پیرونی را افزایش می‌دهند:
فعالیت‌های خشن و پربرخورد (جنسی و غیرجنسی)
فعالیت‌های خشن و پربرخورد جنسی یا غیر جنسی می‌تواند موجب بروز آسیب‌های میکروسکوپی در آلت شود و بنابراین، این دسته از افراد بیشتر در معرض بروز بیماری پیرونی هستند.
بیماری‌های خودایمنی و بافت نرم
مردانی که برخی بیماری‌های خاص خود ایمنی یا بیماری‌های بافت نرم را دارند، بیش از دیگران در معرض خطر بروز بیماری پیرونی هستند. برای مثال بیماری دوپویترن که به صورتی، موجب انقباض و جمع شدگی انگشتان دست می‌شود و در مردانی با سن بالاتر شایع است، یکی از این بیماریها است. در حدود 15 درصد از مردانی که به بیماری پیرونی مبتلا هستند، دوپویترن نیز دارند. سایر بیماریها و مشکلات بافت نرمی که با بیماری پیرونی در ارتباط هستند عیارتند از:
- التهاب فاسیای پلانتار: التهاب رباط کف پا و ضخیم شدن رباط در محل اتصال آن به پاشنه‌ی پا
- اسکلرودرما: تشکیل بافت همبند به طور غیرعادی و ضخیم‌شدن و سفت‌شدن آن. این بیماری موجب درد و تورم عضلات و مفاصل می‌شود.
بیماریها و مشکلات خودایمنی که با بیماری پیرونی در ارتباط هستند عبارتند از:
- بیماری لوپوس: این بیماری موجب التهاب و آسیب‌دیدن بسیاری از بافتهای بدن از جمله مفاصل، پویت، کلیه‌ها، قلب، ریه‌ها، رگ‌های خونی و مغز می‌شود.
- سندرم شوگرن: التهاب و آسیب دیدن غدد تولید کننده مخاط دهان و غدد اشکی.
- سندرم بِهچِت (Behcet): التهاب رگ‌های خونی بدن.
داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به پیرونی
متخصصین عقیده دارند که بیماری پیرونی می‌تواند عامل ارثی داشته باشد و به فرزندان به ارث برسد. برای مثال، اگر پدر یا برادر شما نیز به این مشکل مبتلا بوده‌اند، احتمال آنکه شما نیز به آن دچار شوید بیشتر است.
سن
احتمال بروز بیماری پیرونی با بالا رفتن سن، افزایش پیدا می‌کند. تغییرات مربوط به سن، موجب تغییر قابلیت ارتجاعی در بافتهای آلت تناسلی نیز می‌شود و در نتیجه آلت شخص بیشتر مستعد آسیب‌دیدگی است و از سوی دیگر به سختی بهبود پیدا می‌کند.
عوارض بیماری پیرونی چیست؟
عوارض بیماری پیرونی عبارتند از:
- عدم توانایی دخول در حین رابطه جنسی
- اختلالات نعوظ
- اضطراب، استرس در مورد توانایی‌های جنسی و یا ظاهر آلت تناسلی
- استرس و فشار روانی در رابطه‌های عاطفی و جنسی
- مشکل در باروری به خاطر مسائل مربوط به نحوه دخول در حین رابطه جنسی
بیماری پیرونی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
متخصص اورولوژی بیماری پیرونی را با توجه به موارد زیر تشخیص می‌دهد:
سوابق پزشکی و خانوادگی
اورولوژیست در اولین قدم برای تشخیص بیماری پیرونی، در مورد سوابق پزشکی خانواده بیمار سوال می‌کند. پزشک برای به دست آوردن اطلاعات لازم در مورد موارد زیر سوال می‌کند:
- توانایی شما در داشتن نعوظ کامل
- مشکلات موجود در مورد دخول در هنگام رابطه جنسی
- زمان بروز علائم برای اولین‌بار
- سوابق پزشکی خانواده بیمار
- داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید
- سایر بیماری‌هایی که به آن مبتلا هستید
معاینات فیزیکی
انجام معاینات فیزیکی نیز می‌توانند به تشخیص بیماری پیرونی کمک کنند. در حین معاینه فیزیکی، بدن بیمار و از جمله آلت تناسلی ارزیابی می‌شود.
معمولا با لمس‌کردن آلت تناسلی می‌توان وجود پلاک را حس کرد و نیازی نیست که آلت در حالت نعوظ باشد. گاهی اوقات لازم است که اورولوژیست، آلت را در حالت نعوظ معاینه کند. در این حالت، دارویی به بیمار تزریق می‌شود که حالت نعوظ را ایجاد می‌کند.
تست‌های عکسبرداری
برای تعیین محل دقیق وجود پلاک در آلت تناسلی، اورولوژیست یکی از روشهای زیر را تجویز می‌کند:
- اولتراسوند (سونوگرافی) آلت
- تصاویر اشعه ایکس (رادیولوژی) آلت
هر دوی این تست‌هاباید توسط تکنسین رادیولوژی انجام شود. این تست‌ها در اتاق مخصوص در کلینیک، در بیمارستان یا مراکز عکسبرداری پزشکی انجام می‌شوند و نیازی به اعمال بی‌حسی ندارند.
اولتراسوند: این دستگاه امواج صوتی با قدرت بالا که کاملا ایمن هستند را به بافتهای داخلی بدن می‌فرستد و با کمک امواج بازخوردی، تصاویر دقیقی از بافت به دست می‌آورد.
اشعه ایکس: برای تولید تصاویر اشعه ایکس از پرتوهای رادیواکتیو که روی صفحه‌ی فیلم ثبت می‌شوند استفاده می‌شود. بیمار برای گرفتن تصاویر اشعه ایکس ممکن است در حالت خوابیده یا ایستاده باشد و ممکن است که تکنسین از او بخواهد که برای گرفتن عکس مناسب، موقعیت خود را تغییر دهد.
بیماری پیرونی چگونه درمان می‌شود؟
اورولوژیست در ابتدا سعی می‌کند بیماری پیرونی را با روشهای غیرجراحی درمان کند. هدف از درمان، کاهش درد و بازیابی توانایی جنسی بیمار است. در صورتی که بیمار درد چندانی نداشته باشد، میزان انحراف آلت او کم باشد و اختلالی در رابطه جنسی او ایجاد نکرده باشد، ممکن است هیچ نیازی به درمان نباشد، مگر اینکه در آینده علائم او شدت بگیرند. بیماری پیرونی در بسیاری موارد به خودی خود برطرف می‌شود. برای کاهش خطر بروز اختلالات نعوظ ممکن است اورولوژیست انجام تغییراتی در سبک و عادات زندگی را به بیمار توصیه کند.
در مواردی که انحراف آلت تناسلی نیاز به درمان دارد می‌توان از درمان‌های زیر بهره گرفت:
تغییر عادات زندگی
برای کاهش خطر بروز اختلالات نعوظ لازم است که تغییراتی در سبک زندگی و برخی عادات داده شود:
- ترک سیگار
- عدم مصرف الکل
- ورزش کردن به صورت منظم
- اجتناب از مصرف داروهای غیرقانونی و مواد مخدر
درمان‌های غیرجراحی
داروها
ممکن است اورولوژیست برای کاهش انحراف آلت، برخی داروها را تجویز کند. برخی از این داروها خوراکی هستند و برخی دیگر مستقیماً در آلت تزریق می‌شوند. داروی واراپامیل نیز به صورت موضعی روی پوست آلت مالیده می‌شود.
داروهای خوراکی عبارتند از:
- ویتامین E
- پالادیوم پارا آمینو بنزوات (پوتابا)
- کولشیسین
- استیل-ال کارنیتین
- پنتوکسیفیلین
داروهای تزریقی عبارتند از:
- وارپامیل
- اینترفرون آلفا 2b
- استروئید
- کولاژناز
درمان‌های پزشکی: ممکن است پزشک از برخی روشهای درمانی برای ازبین‌بردن بافت فیبروزی استفاده کند و اندازه‌ی پلاک و میزان خمیدگی آلت را کاهش دهد. برخی از روشهای درمانی عبارتند از:
- اولتراسوند با شدت بالا که بر روی پلاک فیبروزی متمرکز می‌شود.
- پرتودرمانی که در آن اشعه‌های پرقدرت مانند اشعه ایکس به پلاک تابانده می‌شوند.
- شاکویوتراپی- ارسال امواج الکتروشوک متمرکز و با شدت کم به پلاک .
متخصص اورولوژی ممکن است از روش یونتوفروز برای کاهش سایز پلاک استفاده کند. در این روش از جریان الکتریکی بسیار ضعیف و بدون درد برای اعمال دارو به بافت از طریق پوست استفاده می‌شود. همچنین ممکن است از دستگاه کشش مکانیکی و وکیوم برای کشش‌دادن و خم کردن آلت استفاده شود تا خمیدگی آلت کاهش پیدا کند.
جراحی
ممکن است متخصص اورولوژی برای برداشتن پلاک و کمک به صاف شدن آلت، انجام جراحی را تجویز کند. پزشکان در صورتی جراحی را تجویز می‌کنند که:
- علائم بیمار هیچ بهبودی نداشته است
- نعوظ یا دخول یا هردوی آنها دردناک است.
- خم‌شدن یا انحنای آلت مانع از دخول در حین رابطه جنسی می‌شود.
برخی از بیماران ممکن است بعد از جراحی دچار عوارضی شوند و گاهی اوقات نیز، جراحی تاثیری در اصلاح تاثیرات بیماری (مانند کوتاه شدن آلت) ندارد. حتی ممکن است برخی از متدهای جراحی موجب کوتاه‌شدن آلت شوند. متخصصین توصیه می‌کنند که بعد از بروز علائم حاد بیماری، حداقل یک سال بگذرد و سپس جراحی انجام شود چرا که دوره‌های بیماری پیرونی در هر یک از مردان متفاوت است. ممکن است پزشک متخصص، یکی از جراحی‌های زیر را تجویز کند:
- گرافت بافتی: جراح اورولوژی، پلاک فیبروزی را بر می‌دارد و به جای آن گرافتی از پوست، رگ یا ماده‌ی ساخته شده از بدن حیوانات را پیوند می‌زند. این روش می‌تواند آلت را صاف کند و طول آلت را که بر اثر بیماری کوتاه شده بوده، تا حدی بلند کند. البته در برخی موارد ممکن است بیمار دچار بی‌حسی آلت یا اختلالات نعوظ شود.
- کاشت دستگاه کمکی: ممکن است جراح، وسیله خاصی را در آلت قرار دهد که در هنگام نعوظ به صاف شدن آلت کمک می‌کند. کاشت ایمپلنت آلت تناسلی در صورتی انجام می‌شود که شخص هم به بیماری پیرونی و هم اختلال نعوظ دچار باشد. در برخی مواردف ایمپلنت به تنهایی می‌تواند موجب صاف شدن آلت تناسلی شود، در غیر این صورت به جز کاشت ایمپلنت باید یک یا دو جراحی دیگر انجام شوند. زمانی که ایمپلنت کاشته می‌شود، بیمار باید برای رسیدن به نعوظ از وسیله مورد نظر استفاده کند.
در نهایت می‌توانید برای بهبود هر چه بهتر ظاهر و عملکرد آلت تناسلی از جراحی های زیبایی آلت تناسلی استفاده کنید.
جراحی پلیکاسیون برای درمان بیماری پیرونی
در جراحی پلیکاسیون، برای اصلاح خمیدگی آلت، قسمتی از جسم غاری در آلت برداشته می‌شود و یا تا زده می‌شود (یا جمع می‌شود). این کار در جهت مخالف خمیدگی آلت انجام می‌شود تا آلت در جهت مخالف کشیده شود و در نتیجه اثر پلاک فیبروزی بر خمیدگی آلت خنثی شود.
جراحی پلیکاسیون برای درمان بیماری پیرونی تنها برای مردانی انجام می‌شود که:
- میزان خمیدگی آلت در حدی است که دخول در رابطه جنسی را غیر ممکن کرده یا موجب آزار شریک جنسی مرد می‌شود
- سایر روشهای درمانی پزشکی پیش از این انجام شده و موثر نبوده اند
- حداقل 12 ماه از زمان بروز علائم حاد بیماری گذشته باشد
- بیمار به شرایط ثبات رسیده باشد و دیگراحتمال بهبودی یا وخامت بیماری وجود نداشته باشد
درست است که جراحی پلیکاسیون در حد بسیار کمی طول آلت تناسلی را کاهش می‌دهد، اما احتمال بروز عوارضی مانند اختلالات نعوظ در آن کمتر از جراحی‌های دیگر مانند جراحی گرافت است. متخصصان برای مردانی که هم به بیماری پیرونی و هم اختلال نعوظ دچار هستند، انجام روش پلیکاسیون را تجویز می‌کنند.
