سرطان‌های دستگاه ادراری به معنی رشد سلول‌ها در کلیه، حالب، مثانه یا مجرای ادرار است. زمانی که فرد به سرطان دستگاه ادرار مبتلا است، عملکرد طبیعی دستگاه ادرار دچار اختلال می‌شود. سلول‌های اضافی، غیر طبیعی و غیر ضروری در محل رشد کرده، تغییر یافته، سپس تکثیر شده و به دیگر بافت‌های بدن حمله می‌کنند. بدن نمی‌تواند همان طور که رشد سلول های سالم را کنترل می‌کند، رشد سلول‌های غیر طبیعی را نیز کنترل کند بنابراین سلول‌های غیر طبیعی دائما تکثیر شده و به دیگر بافت‌های بدن آسیب رسانده و آنها را از بین می‌برند. گاهی اوقات سلول‌های سرطانی موجود در دستگاه ادراری به دیگر قسمت‌های بدن نیز گسترش می‌یابند.
انواع
انواع مختلف سرطان دستگاه ادراری عبارتند از:
سرطان کلیه
کلیه‌ها در دو طرف ستون فقرات قرار داشته و مسئول تصفیه آب و مواد زائد خون و تولید ادرار هستند. رایج‌ترین نوع سرطان کلیه را کارســینوم سلول کلیوی می‌نامند که در سلول‌های پوشاننده‌ی لوله‌ها به وجود می‌آید.
سرطان پروستات
سرطان پروستات معمولا از سلول‌های سرطانی غده پروستات شروع می‌شود. مردان جوان‌تر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند و این سرطان بیشتر از دیگر انواع سرطان در مردان بین 20 تا 34 سال دیده شده است. تشخیص زود هنگام باعث موفقیت 99 درصدی در درمان بیماری می‌شود.
سرطان بیضه
بیضه‌ها بخشی از دستگاه تولید مثل مردان و مسئول تولید تستوسترون و اسپرم هستند. رایج ترین نوع سرطان بیضه از سلول‌های تخم موجود در بیضه‌ها شروع شده و تومور سلول‌های تخم نامیده می‌شود.
سرطان آلت تناسلی
سرطان آلت تناسلی سرطانی نادر است و معمولا مردان ختنه نشده به این سرطان مبتلا می‌شوند. در این مردان هنوز تکه‌ای از پوست ختنه‌گاه روی آلت تناسلی مرد را پوشانده است. ختنه به معنی برداشت پوست ختنه‌گاه بوده و خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی را کاهش می‌دهد.
سرطان مثانه
سرطان مثانه در مردان رایج‌تر از زنان است. هرچند مردان در هر سنی ممکن است به سرطان مثانه مبتلا شوند اما سرطان مثانه معمولا در مردان مسن دیده می‌شود. سرطان مثانه اغلب از سلول‌های پوشش داخلی مثانه (سلول‌های اوروتلیال) شروع می‌شود. مثانه اندامی عضلانی و حفره‌ای شکل در قسمت پایین شکم است که ادرار را در خود ذخیره می‌کند. هرچند سرطان مثانه معمولا در مثانه به وجود می‌آید اما ممکن است در قسمت‌های دیگر از سیستم تخلیه دستگاه ادراری نیز ایجاد شود.
علائم
علائم سرطان‌های دستگاه ادراری متفاوت بوده و با توجه به محل گسترش سرطان تعیین می‌شوند. وجود هر یک از علائم زیر ضرورتا نشان دهنده‌ی سرطان دستگاه تناسلی ادراری نیست، بلکه بیمار باید به پزشک مراجعه کند تا بیماری او به طور صحیح تشخیص داده شود.
سرطان پروستات
علائم سرطان پروستات عبارتند از:
• عدم توانایی و احساس ناراحتی در آغاز دفع ادرار
• درد و سوزش هنگام دفع ادرار
• وجود خون یا سمن در ادرار
• انزال دردناک
• درد و سفتی در ناحیه پشت، باسن‌ها یا قسمت بالای ران
سرطان بیضه‌ها
علائم سرطان بیضه عبارتند از:
• وجود درد در بیضه‌ها یا پوست بیضه
• احساس سنگینی در پوست بیضه
• وجود درد یا فشار خفیف در قسمت پایین شکم یا کشاله ران
• تورم یا برآمدگی در یک یا هر دو بیضه
سرطان آلت تناسلی
علائم سرطان آلت تناسلی عبارتند از:
• دانه‌های پوستی قرمز
• برآمدگی‌های کوچک و پوسته پوسته
• زخم‌های سرباز که بهبود نمی‌یابند
• تورم یا تغییر پوست آلت تناسلی
• تورم غدد لنفاوی کشاله ران
• ضایعات زگیل مانند
سرطان کلیه
علائم سرطان کلیه عبارتند از:
• وجود خون در ادرار (ادرار نارنجی یا قهوه‌ای مایل به قرمز)
• درد دائم در شکم
• وجود برآمدگی یا یک توده در قسمت شکم
• کاهش وزن ناگهانی و بی دلیل
سرطان مثانه
علائم سرطان مثانه عبارتند از:
• عدم توانایی دفع ادرار
• درد قسمت پایین یک طرف کمر
• کاهش وزن و کم اشتهایی
• احساس ضعف یا خستگی
• تورم پاها
• درد استخوان
• درد یا سوزش ادرار
• احساس نیاز مداوم به تخلیه مثانه، حتی زمانی که مثانه پر نیست
• مشکل در دفع ادرار یا جریان ضعیف ادرار
تشخیص
روش‌هایی که برای تشخیص سرطان دستگاه ادراری وجود دارند عبارتند از:
• آزمایش ادرار: آزمایش ادرار نه تنها وجود خون در ادرار را نشان می‌دهد، بلکه وجود سلول‌هاس سرطانی را نیز مشخص می‌کند.
• سیستوسکوپی: در سیستوسکوپی، یک سیستوسکوپ (لوله‌ای به قطر چند میلیمتر) وارد مجرای ادرار شده و پزشک می‌تواند از این طریق داخل مثانه را ببیند.
• نمونه برداری: نمونه‌ای از بافت مشکوک به تومور نهفته برداشته شده و پزشک متخصص پاتولوژی با آزمایش نمونه‌ی برداشته شده می‌تواند وجود یا عدم وجود سلول‌های سرطانی را تشخیص دهد.
• آزمایش خون: پزشک با تعیین سطح کراتینین خون می‌تواند خیلی سریع به عملکرد نامناسب کلیه پی ببرد.
• تصویربرداری: سی تی اسکن، اولتراسوند و ام آر آی همه روش‌هایی هستند که تصاویر دقیقی از بافت‌های داخل شکم تهیه کرده و وجود تومورهای داخل شکم را تایید یا رد می‌کنند.
• جراحی: پس از برداشت بافت آسیب دیده توسط جراحی، پاتولوژیست بافت را بررسی کرده و تشخیص می‌دهد که آیا این بافت بخشی از تومور یا تومور کامل بوده است.
درمان
درمان با توجه به میزان پیشرفت بیماری و برخی عوامل دیگر شامل یک یا ترکیبی از موارد زیر می‌باشد:
پرتو درمانی
بیمارانی که سرطان آنها پیشرفته باشد باید همراه با شیمی درمانی از پرتو درمانی نیز استفاده کنند. در پرتو درمانی از پرتوهای با انرژی بالا، اشعه‌های گاما یا دیگر انواع پرتوها برای کشتن سلول‌های سرطانی و کاهش اندازه‌ی تومورها استفاده می‌شود. در پرتو درمانی یا دستگاهی خارج از بدن قرار گرفته و پرتوهایی از آن ساتع می‌شوند (پرتو درمانی خارجی) و یا دستگاه در داخل بدن، در نزدیکی سلول‌های سرطانی قرار می‌گیرد (پرتو درمانی داخلی).
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهایی برای توقف رشد سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این داروها سلول‌های سرطانی را کشته یا مانع تکثیر آنها شده و باعث کاهش اندازه‌ی تومور می‌شوند. شیمی درمانی که بخشی از روند درمان سرطان دستگاه ادراری است، ممکن است قبل یا بعد از جراحی و به روش‌های مختلف انجام شود که عبارتند از:
• موضعی: شیمی درمانی موضعی برای سرطان‌های مرحله 0 تا 1 و پس از TURB استفاده می‌شود. در این روش از محلولی که حاوی دارو است استفاده می‌گردد. محلول از طریق یک کاتتر وارد مثانه و مجاری ادرار شده و چند ساعت در آنجا می‌ماند. این روش معمولا یک بار در هفته و به مدت شش هفته انجام می‌شود.
• خوراکی: داروهای شیمی درمانی بسیاری به صورت قرص موجود هستند. داروهای خوراکی ممکن است قبل یا بعد از جراحی مصرف شوند.
• درون وریدی: زمانی که سرطان به مراحل پیشرفته (مرحله 2 یا 3) رسیده باشد، پزشک باید با سلول‌های سرطانی که ممکن است از مثانه خارج شوند مبارزه کند. به همین دلیل، دارو را مستقیما درون جریان خون تزریق می‌کند تا دارو به تمام قسمت‌های بدن برسد.
تیم پزشکی ابتدا باید بیمار را از تمام روش‌های درمان و همچنین عوارض جانبی آنها آگاه سازند.
جراحی
معمولا جراحی اولین روش برای درمان سرطان دستگاه ادراری است. با توجه به میزان پیشرفت بیماری از چند نوع جراحی استفاده می‌شود.
در هنگام آماده سازی برنامه درمان، ابتدا میزان گسترش و درجه‌ی تومور، درمان‌های قبلی (در صورت انجام)، وسعت سرطان دستگاه تناسلی ادراری، نتایج نمونه برداری، و عوامل دیگر ارزیابی می‌شوند.
