عمل برداشتن بیضه که به نام‌های ارکیکتومی و ارکیدکتومی شناخته می‌شود یکی از درمان‌های متداول و تقریبا ساده برای سرطان بیضه و سرطان پروستات به شمار می‌رود. در این روش درمانی ممکن است یکی یا هر دو بیضه خارج شود تا با این کار میزان برخی هورمون‌های تولیدشده توسط این اندام، که باعث پیشرفت سرطان می‌شود کاهش یابد. هرچند این عمل سخت و ناراحت‌کننده به نظر می‌رسد اما همچنان اولین انتخاب برای بسیاری از آقایان مبتلا به سرطان‌های مذکور است چرا که درمانی نسبتا قطعی به شمار می‌رود.
خلاصه ای از این عمل
ارکیدکتومی عملی برای برداشتن یک یا هر دو بیضه است. بیضه‌ها، ارگان‌های جنسی مردانه هستند که اسپرم و هورمون‌های مردانه را تولید می‌کنند. ارکیدکتومی عملی شایع برای درمان سرطان بیضه است. این عمل ممکن است برای درمان سایر بیماری‌ها مانند سرطان پروستات یا آسیب‌دیدگی شدید بیضه نیز به کار برود.
زمانی که این عمل برای درمان سرطان بیضه انجام می‌شود به آن ارکیدکتومی کشاله‌ای بنیادی گفته می‌شود. علت آن که به این عمل بنیادی گفته می‌شود این است که کل بافت بیضه به همراه لوله‌های اسپرم برداشته می‌شود. و علت نام کشاله‌ای نیز به این خاطر است که بیضه‌ها و لوله‌های اسپرم از طریق برش کوچکی در کشاله‌ران برداشته می‌شوند. در این عمل برش کوچکی در کشاله‌ران ایجاد می‌شود و از طریق دسترسی به کیسه بیضه‌هاف کل بیضه به سمت بیرون کشیده می‌شود. این عمل معمولا در کمتر از یک ساعت تمام می‌شود.
سرطان بیضه چیست؟
بیضه‌ها درون کیسه‌های شلی به نام کیسه بیضه هستند و درست در زیر آلت تناسلی مردانه قرار دارند. بیضه‌ها هورمون‌های مردانه و اسپرم را برای تولید مثل، تولید می‌کنند. سرطان بیضه، درون سلول‌های بیضه ایجاد می‌شود. در مقایسه با سایر انواع سرطان‌ها، سرطان بیضه نادر است اما این سرطان شایع ترین نوع سرطان بین مردان 15 تا 35 سال است. سرطان بیضه تا حدود بسیار زیادی قابل درمان است و حتی زمانی که سرطان به خارج از بیضه نفوذ پیدا کرده است می‌توان آن را درمان کرد. بسته به نوع و میزان پیشروی سرطان، ممکن است یکی از چندین روش درمانی یا ترکیبی از آنها بر روی شما انجام شود.
علائم
علائم و نشانه‌های ابتلا به سرطان بیضه عبارتند از:
- برآمدگی یا بزرگ‌شدن هر یک از بیضه‌ها
- احساس سنگینی در بیضه‌ها
- وجود دردی مبهم در شکم یا کشاله ران
- تجمع ناگهانی مایع در بیضه‌ها
- درد و ناراحتی در بیضه‌ها
- بزرگ شدن یا حساسیت به لمس سینه‌ها
- درد کمر
عوامل خطر
عواملی که احتمال ابتلا به سرطان بیضه را افزایش می‌دهند عبارتند از:
بیضه نزول نیافته (کریپتورکیدیسم)
در دوران جنین بیضه‌ها درون فضای شکمی شکل می‌گیرند و درست قبل از زایمان وارد کیسه بیضه‌ها شده و به سمت پایین می‌روند اما در برخی نوزادان بیضه به سمت پایین نزول پیدا نمی‌کند و این افراد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان بیضه هستند. حتی در صورتی که با کمک جراحی، بیضه‌ها به سمت پایین آورده شوند باز هم ریسک ابتلا به سرطان نسبت به سایر افراد بالاتر است. البته همچنان درصد بالایی از افرادی که به سرطان بیضه مبتلا می‌شوند سابقه بیضه نزول نیافته را ندارند.
شکل‌گیری غیرعادی بیضه‌ها
برخی بیماری‌ها مانند سندرم کلاینفلتر، موجب شکل‌گیری غیرعادی بیضه‌ها می‌شوند و ریسک بروز سرطان بیضه را بالا می‌برند.
سوابق خانوادگی
اگر یکی از اعضای خانواده به سرطان بیضه مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای سایر افراد خانواده به سرطان بیضه نیز بیشتر است.
سن
سرطان بیضه معمولا در نوجوانان و بزرگسالان جوان ایجاد می‌شود و بیشتر در سنین 15 تا 35 سال شایع است. البته این بیماری ممکن است در هر سنی بروز کند.
نژاد
سرطان بیضه در بین افراد سفیدپوست بیش از سیاهپوستان شایع است.
بعد از جزاحی چه شرایطی دارم؟
ارکیدکتومی را می‌توان به صورت سرپایی انجام داد و یا این که به بستری بسیار کوتاه مدت نیاز دارد. معمولا بعد از یک یا دو هفته مجدداً می‌توان انجام فعالیت‌های روزمره را ادامه داد. ریکاوری کامل بعد از عمل نیز 2 تا 4 هفته طول می‌کشد.
چرا این جراحی انجام می‌شود؟
زمانی که وجود توده در بیضه تشخیص داده می‌شود، همیشه عمل ارکیدکتومی انجام می‌شود چرا که برآمدگی‌ها و توده‌های ایجاد شده در بیضه اغلب سرطانی هستند. از سوی دیگر نمی‌توان از آنها نمونه‌برداری کرد چرا که برداشتن نمونه موجب گسترش سرطان شده و شانس موفقیت درمان را پایین می‌برد. در برخی از موارد لازم است هر دو بیضه خارج شوند، اما این حالت به ندرت رخ می‌دهد.
چقدر این جراحی موفق است؟
عمل ارکیدکتومی موثرترین روش برای برداشتن تومورهای سرطانی در بیضه است. در برخی از موارد، بعد از انجام ارکیدکتومی، عمل دیگری انجام می‌شود تا بافتهای سرطانی که به نواحی دیگر گسترش یافته‌اند نیز برداشته شوند.
در صورتی که سرطان بیضه در مراحل اولیه تشخیص داده شود، انجام ارکیدکتومی، تنها درمان مورد نیاز برای بیمار است و بعد از آن تنها کافیست که بیمار تحت نظر پزشکان باشد. در دوره‌ای که بیمار تحت نظر پزشک است، مرتباً به پزشک مراجعه می‌کند و چکاپ می‌شود اما هیچ دارو یا درمانی برای او تجویز نمی‌شود. سرطان بیضه خوشبختانه تا حدود بسیار زیادی قابل درمان است، خصوصا اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود. انجام ارکیدکتومی برای موفقیت درمان سرطان بیضه بسیار اهمیت دارد و شانس درمان قطعی را بالا می‌برد.
خطرات
عمل ارکیدکتومی تقریبا خطر پایینی دارد و بروز عوارض ناشی از آن چندان شایع نیست. اما در هر حال این جراحی نیز مانند هر جراحی دیگر با خطراتی همراه است، از جمله:
- حساسیت به داروهای بیهوشی
- عفونت
- خونریزی
برداشتن هر دو بیضه به ندرت انجام می‌شود و با ریسک بروز برخی از عوارض همراه است. این عوارض ناشی از نبود هورمون تستوسترون در بدن است. این عوارض عبارتند از :
- ناباروری
- از دست دادن میل جنسی
- اختلالات نعوظ
- گرگرفتگی بدن
- بزرگ‌شدن سینه‌ها (ژنیکوماستی)
- افزایش وزن
- کاهش حجم عضلانی بدن
- پوکی استخوان
مسائل مربوط به جراحی
در اغلب موارد انجام ارکیدکتومی موجب بروز عوارض بلندمدت در مقاربت‌جنسی یا باروری نمی‌شود. اما در صورتی که قبل از جراحی نیز این مشکلات وجود داشته‌اند، احتمال آن وجود دارد که این مشکلات بعد از جراحی تشدید شوند. اگر بیمار یک بیضه سالم داشته باشد، هیچ تاثیر منفی در کیفیت زندگی خود مشاهده نمی‌کند. مردانی که بیضه آنها به خوبی کار نمی‌کند، نیاز دارند که هورمون درمانی انجام دهند. برخی از مردان تصمیم می‌گیرند که از پرتز بیضه استفاده کنند. بعد از انجام ارکیدکتومی، جراح یک پروتز سیلیکونی به شکل بیضه را درون کیسه بیضه قرار می‌دهد تا ظاهر آلت تناسلی مانند قبل باقی بماند.
ارکیدکتومی سابکپسولار
در مورادی ارکیدکتومی ساباسکپولار انجام می‌شود تا بخشی از بیضه که تولید هورمون تستوسترون می‌کند، برداشته شود. این کار موجب کاهش سطح هورمون تستوسترون در خون و کنترل روند پیشروی سرطان پروستات می‌شود و علائم بیمار را بهبود می‌دهد. در این روش هر دو بیضه جراحی می‌شوند و از این روش برای مردانی استفاده می‌شود که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند هورمون درمانی انجام دهند.
این جراحی ساده است و رد آن برش کوچکی در کیسه بیضه ایجاد می‌شود و بخشی از بیضه که هورمون تستوسترون تولید می‌کند برداشته می‌شود. بعد از این جراحی اندازه بیضه کوچک‌تر می‌شود. این جراحی تحت بیهوشی موضعی یا عمومی انجام می‌شود و تنها به یک روز بستری نیاز دارد. بعد از جراحی شما کمی درد خواهید داشت و بیضه‌ها کمی متورم و کبود خواهند بود. برای تسکین درد به شما مسکن داده می‌شود و دچار عوارضی درست مشابه با هورمون درمانی دارویی می‌شوید که این عوارض شامل گرگتگی بدن و عدم نعوظ می‌شود.
برای برخی از مردان این جراحی ناراحت کننده است. بهتر است در مورد انجام این جراحی با متخصص خود به خوبی صحبت کنید و آنها در مورد شرایط شما و عوارض جراحی به شما توضیحات کامل را می‌دهند.
مزایای اکیدکتومی سابکپسولار
- این جراحی ساده است و موجب می‌شود دیگر نیازی به استفاده از داروها نباشد و برخی عوارض دارویی مانند بزرگ‌شدن سینه‌ها ایجاد نشود.
- تاثیرگذاری این روش، مشابه با روش‌های هورمون درمانی است.
معایب اکیدکتومی سابکپسولار
- بسیاری از مردان نمی‌توانند با انجام این جراحی کنار بیایند
- جراحی با برخی عوارض و خطرات همراه است. متخصص شما در این موضوع به شما بیشتر توضیح می‌دهد.
- زمانی که عمل انجام شد، نمی‌توان نتایج آن را بازگشت داد و بنابراین این روش برای مردانی که به یک دوره هورمون درمانی موقت نیاز دارند، مناسب نیست.
برداشتن یک یا هردو بیضه چگونه بر زندگی جنسی مرد اثر می‌گذارد؟
تاثیر جراحی بر زندگی جنسی مرد به این موضوع بستگی دارد که یک یا هر دو بیضه برداشته شده است. زمانی که یک بیضه برداشته می‌شود، جراحی تاثیری بر زندگی جنسی بیمار ندارد. در اغلب موارد همان یک بیضه به اندازه‌ی کافی هورمون تستوسترون و اسپرم تولید کرده و نبود بیضه دیگر را جبران می‌کند. بنابراین همچنان نعوظ ایجاد می‌شود و انزال نیز مانند قبل صورت می‌گیرد و شخص می‌تواند پدر شود.
اما برداشتن هر دو بیضه بر زندگی جنسی مرد تاثیر می‌گذارد . در این صورت بدن او نمی تواند هورمون تستوسترون تولید کند و بدون این هورمون، میل جنسی مرد کاهش یافته و رسیدن به نغوظ برای او مشکل می‌شود. البته انجام هورمون درمانی برای جایگزینی تستوسترون می‌تواند به بازیابی توان جنسی کمک کند.
افرادی که هر دو بیضه خود را خارج می‌کنند، همچنین نابارور می‌شوند چرا که بدن آنها دیگر نمی‌تواند اسپرم تولید کند. بسیاری از مردان تصمیم می‌گیرند که قبل از انجام جراحی، نمونه اسپرم‌های خود را در بانک اسپرم نگهداری کنند تا در آینده بتوانند با کمک آن پدر شوند.
علاوه بر موارد گفته شده، برداشتن بیضه و تاثیر آن بر توانایی جنسی می‌تواند بر شرایط روحی و روانی فرد نیز تاثیر زیادی بگذارد. بسیاری از مردان تصور غلطی در مورد ظاهر خود پیدا می‌کنند چرا که آلت تناسلی آنها ظاهر قبلی را ندارد. برخی مردان تصمیم می‌گیرند که از پروتز بیضه استفاده کنند که از سیلیکون ساخته شده و در هنگام انجام جراحی به جای بیضه قرار داده می‌شود.
همچنین ممکن است بدن افرادی که یک یا هر دو بیضه خود را برداشته اند نسبت به قبل کمتر عضلانی باشد. بنابراین ممکن است بیمار در مورد شکل ظاهری بدن خود و واکنش شریک جنسی‌اش بسیار نگران شود. این احساسات نیز بر توانایی جنسی فرد اثر می‌گذارند. داشتن تعاملات موثر و صحبت‌کردن بدون پرده با شریک جنسی در این مورد موثر است. زوج‌هایی که در این مورد دچار مشکل هستند می‌توانند به روانشناس، مشاور یا متخصص سکس‌تراپی مراجعه کنند.
