درمان جراحی کیست اپیدیدم (اسپرماتوسل) خوش خیم و حاد روی پوست بیضه

کیست اپیدیدیم یک کیسه‌ی پر از مایع در انتهای فوقانی بیضه است. این کیست خوش خیم بوده (سرطانی نیست) و برخی از آقایان تنها به یکی از آن‌ها مبتلا شده و برخی دیگر به تعدادی از این کیست‌ها بر روی هر دو بیضه مبتلا می‌شوند. به طور نادر ممکن است این کیست‌ها با بیماری‌هایی که منجر به ایجاد کیست در دیگر نقاط بدن می‌شوند مربوط باشند. کیست‌های کوچک نیازی به درمان نخواهند داشت ولی کیست‌های بزرگ‌تر به وسیله‌ی عمل جراحی قابل خارج کردن هستند به خصوص در صورتی که باعث ایجاد درد شوند. خالی کردن کیست با استفاده از یک سوزن (آسپیراسیون) روش دیگری برای درمان این عارضه است که البته به طور رایج به کار نمی‌رود.

توده‌ی بیضه‌ای چیست؟

توده‌ی بیضه‌ای یک جرم غیرطبیعی است که ممکن است بر روی بیضه‌های شما ایجاد شود. بیضه‌ها ارگان‌های تخم مرغی شکل تولیدمثل در مردان هستند که در زیر آلت تناسلی درون کیسه‌ای به نام اسکروتوم آویزان شده‌اند. عملکرد اصلی این ارگان‌ها تولید اسپرم و هورمونی به نام تستوسترون می‌باشد.

توده‌ی بیضه‌ای یک عارضه‌ی نسبتاً شایع است که می‌تواند دلایل بسیار متعددی داشته باشد. توده‌های بیضه‌ای ممکن است در مردان، نوجوانان و حتی کودکان ایجاد شوند. این توده‌ها ممکن است بر روی یک یا هر دوی بیضه‌های شما ایجاد شوند. توده‌های بیضه‌ای نشانه‌ای از مشکلات مربوط به بیضه می‌باشند. این توده‌ها ممکن است به دلیل یک آسیب فیزیکی ایجاد شوند ولی همچنین می‌توانند نشان دهنده‌ی عارضه‌های جدی پزشکی باشند.

همه‌ی توده‌های بیضه‌ای نشان دهنده‌ی سرطان بیضه نیستند. اکثر این توده‌ها در اثر عارضه‌های خوش خیم و غیر سرطانی ایجاد می‌شوند و معمولاً نیازی به درمان نخواهند داشت. به هر حال پزشک باید هرگونه تغییر در بیضه‌ها به خصوص ایجاد توده یا تورم در آن‌ها را بررسی کند. هیچ تحقیقی مبنی بر مضر یا مفید بودن انجام آزمایشات کلینیکی و یا خانگی بر روی بیضه‌ها وجود ندارد. انجام ماهیانه‌ی معاینه‌ی بیضه توسط خود فرد موضوعی بحث برانگیز است. با این حال در صورتی که متوجه هر مورد غیرطبیعی شدید برای معاینه‌ی بیضه‌ها به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک شما می‌تواند مشکلات احتمالی را زودتر شناسایی کرده و برای درمان آن‌ها اقدام کند.

انواع و علل بروز توده‌های بیضه‌ای

ایجاد توده بر روی بیضه‌ها می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد ازجمله آسیب‌های فیزیکی، نقایص مادرزادی، عفونت و برخی عوامل دیگر.

واریکوسل

واریکوسل شایع‌ترین نوع این عارضه است. این عارضه تقریباً یکی از هر هفت مرد را درگیر می‌کند. بزرگ شدن وریدها در بیضه باعث ایجاد توده‌ی واریکوسل می‌شوند. این عارضه پس از رسیدن به بلوغ واضح‌تر می‌شود چرا که جریان خون به سمت بیضه‌های رشد یافته افزایش پیدا می‌کند.

هیدروسل

تجمع مایعات در بیضه باعث هیدروسل (لینک به هیدروسل) می‌شود. این نوع از توده‌ی بیضه‌ای در یک تا دو نفر از هر 100 نوزاد تازه متولد شده دیده می‌شود. نوزادان نارس در خطر بیشتری برای ابتلا به هیدروسل قرار دارند.

کیست اپیدیدیم

کیست اپیدیدیم زمانی ایجاد می‌شود که لوله‌ی بلند و پیچ خورده‌ی پشت بیضه به نام اپیدیدیم پر از مایع شود و مایعات نتوانند از آن خارج شوند. در صورتی که این مایع حاوی اسپرم باشد، عارضه با نام اسپرماتوسل شناخته می‌شود. این نوع از توده‌ی بیضه‌ای بسیار شایع است ولی در اکثر موارد به صورت خود به خودی از بین می‌رود.

پیچ خوردگی بیضه

پیچ خوردگی بیضه زمانی اتفاق می افتد که بیضه‌های شما به دور یکدیگر بپیچند. این عارضه معمولاً در اثر آسیب فیزیکی و یا ضربه اتفاق می افتد. این عارضه بیشترین شیوع را در پسران 13 تا 17 سال دارد ولی ممکن است مردانی از هر رده‌ی سنی را درگیر کند. این عارضه یک مشکل اورژانسی است که باید فوراً تحت درمان قرار بگیرد.

اپیدیدیمیت و ورم بیضه

اپیدیدیم ساختاری است در بالای بیضه‌ها که وظیفه‌ی ذخیره کردن اسپرم را بر عهده دارد. اپیدیدیمیت به التهاب اپیدیدیم گفته می‌شود. یک عفونت باکتریایی معمولاً علت این عارضه است. این عفونت‌ها شامل برخی از عفونت‌های منتقل شده از راه تماس جنسی (STIs) مثل سوزاک و کلامیدیا می‌باشند.

عفونت می‌تواند ورم بیضه را نیز ایجاد کند که در طی آن یک یا هر دوی بیضه‌ها ملتهب می‌شوند. انواعی از باکتری‌ها و ویروس اوریون می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند.

فتق

فتق زمانی اتفاق می افتد که بخشی از روده از قسمت کشاله‌ی ران بیرون بزند. این مشکل می‌تواند باعث بزرگ شدن کیسه‌ی بیضه شود.

سرطان بیضه

برخی از توده‌ها نشان دهنده‌ی سرطان بیضه (لینک به سرطان بیضه) می‌باشند. تنها پزشک می‌تواند تشخیص دهد که توده سرطانی است. سرطان بیضه شیوع بالایی ندارد ولی شایع‌ترین نوع سرطان در میان مردان آمریکایی با سنین 15 تا 34 سال می‌باشد.

کیست اپیدیدیم چیست؟

کیست اپیدیم به کیسه‌ای گفته می‌شود که پر از مایع یا یک ماده‌ی نیمه مایع باشد. کیست‌ها ممکن است در مناطق مختلفی از بدن ایجاد شده و از بافت‌های متفاوتی منشأ بگیرند.

کیست اپیدیدیم یک کیسه‌ی غیر سرطانی (خوش خیم) پر از مایع شفاف است که در انتهای فوقانی بیضه و در محل اتصال مجرای اسپرم بر (واز دفران) ایجاد می‌شود. این ناحیه با نام اپیدیدیم شناخته می‌شود.

آیا به آزمایش نیاز خواهید داشت؟

اکثر افراد نیازی به انجام آزمایش ندارند. پزشک می‌تواند تنها با انجام معاینه، عارضه را تشخیص دهد. در صورت وجود هرگونه شک و شبهه می‌توان از اسکن اولتراسوند استفاده کرد. تخلیه‌ی کیست با استفاده از سوزن (آسپیراسیون) قابل انجام است ولی به ندرت لازم می‌شود.

چه کسانی به کیست اپیدیدیم مبتلا می‌شوند؟

خطر بروز این کیست در مردان حدوداً 40 ساله بیشترین میزان را خواهد داشت. بروز این کیست در کودکان قبل از رسیدن به سن نوجوانی بسیار نادر است. تعداد افرادی که به کیست اپیدیدیم مبتلا می‌شوند مشخص نیست.

انتظار چه علائمی را باید داشت؟

اولین موردی که متوجه آن می‌شوید وجود یک توده است. کیست اپیدیدیم ناراحتی ایجاد نمی‌کند و ممکن است شما از وجود یک کیست کوچک اطلاعی نداشته باشید تا زمانی که کیست بزرگ‌تر شود. برخی از کیست‌های اپیدیدیم به صورت اتفاقی و با انجام اسکن اولتراسوند برای مقاصد دیگر شناسایی می‌شوند. اسکن اولتراسوند روشی برای عکس برداری از بافت‌های بدن با استفاده از امواج صوتی است.

ممکن است کیست‌های متعددی در یک طرف کیسه‌ی بیضه ایجاد شوند و یا اینکه این کیست‌ها در هر دو طرف بروز پیدا کنند. توده‌ی ایجاد شده کوچک خواهد بود ولی در صورت بزرگ شدن به احتمال زیاد آن را لمس خواهید کرد. این کیست ممکن است رشد کرده و به اندازه‌ی بیضه برسد. این کیست سطح نرمی داشته و استحکام و ثبات آن ناپایدار توصیف می‌شود. بدین معنی که شما می‌توانید آن را مثل یک بادکنک پر از آب کوچک در بین انگشتان خود فشار دهید.

این توده به طور جدا از بیضه قابل لمس است. این مشخصه اهمیت زیادی دارد چراکه سرطان بیضه به شکل توده‌ای متصل به بیضه لمس شده و نمی‌توان آن را جدا کرد.

از آن جایی که کیست پر از مایع است به هنگام تاباندن نور مستقیم به آن خواهد درخشید. به این پدیده عبور نور از عضو (Transillumination) گفته می‌شود.

احتمال چه عارضه‌های دیگری وجود دارد؟

• اسپرماتوسل: این کیست همانند کیست اپیدیدیم بوده ولی از اسپرم (مایع منی) پر شده است.
• التهاب: برخی از بیماری‌ها منجر به ضخیم شدن اپیدیدیم و ساختارهای اطراف آن می‌شوند که ممکن است شبیه به کیست اپیدیدیم به نظر برسد. با این حال پدیده‌ی عبور نور از عضو در مورد این تورم‌ها اتفاق نمی‌افتد.
• هیدروسل: در طی این عارضه کیسه‌ی بیضه پر از مایع می‌شود.
• واریکوسل: این عارضه شبیه به واریس برای وریدهای کوچک اطراف بیضه‌ها می‌باشد. افراد مبتلا به این عارضه آن را به شکل “کیسه‌ای از کرم‌ها” توصیف می‌کنند.
• لیپوما: این عارضه توده‌ای از چربی است که بعضاً می‌تواند باعث مشکلاتی شود چراکه می‌توان همانند کیست اپیدیدیم آن را نیز جدا از بیضه لمس کرد.

توصیف

بیماران معمولاً زمانی که توده را احساس می‌کنند خود را به پزشک معرفی خواهند کرد. احساس این توده معمولاً منجر به استرس زیادی خواهد شد و معاینه‌ی کلینیکی می‌تواند آرامش فرد را بازگرداند.

• کیست اپیدیدیم معمولاً چند عدد بوده و در دو طرف وجود خواهد داشت.
• کیست‌های کوچک ممکن است شناسایی نشده و علائم خاصی را نیز بروز ندهند. کیست‌های کوچک به راحتی توسط بیمار تحمل می‌شوند با این حال زمانی که کیست اپیدیدیم بزرگ‌تر شد (برابر شدن اندازه‌ی کیست با بیضه) احتمالاً خارج کردن آن لازم خواهد شد.
• از آن جایی که این کیست‌ها پر از مایع هستند، به راحتی قابل لمس بوده، ناپایدار هستند و نور از آن‌ها عبور می‌کند.
• از آن جایی که این کیست‌ها در اپیدیدیم ایجاد می‌شوند می‌توان بیضه را به طور جدا از آن‌ها لمس کرد (برخلاف هیدروسل که در آن بیضه در درون کیست پر از مایع لمس می‌شود).
• کیست‌های خارج بیضه و نرم که نور از آن‌ها عبور می‌کند و می‌توان آن‌ها را جدا از بیضه لمس کرد معمولاً کیست‌های اپیدیدیم هستند و نیازی به درمان نخواهند داشت.
• این کیست‌ها به راحتی قابل تمیز از تومورهای بیضه هستند که بر روی خود بیضه رشد می‌کنند.

آیا بیماری‌های مرتبط با این عارضه وجود دارند؟

اکثر مردان مبتلا به کیست اپیدیدیم سالم هستند. با این حال کیست اپیدیدیم بعضاً به عنوان بخشی از یک عارضه‌ی دیگر دیده می‌شود:

• سیستیک فیبروز: یک بیماری وراثتی که در طی آن کیست‌هایی در ریه، پانکراس و دیگر نقاط بدن ایجاد می‌شوند.
• بیماری کلیه‌ی پلی کیستیک: یک بیماری وراثتی که در طی آن کیست‌هایی درون کلیه و دیگر نقاط بدن ایجاد می‌شوند.
• بیماری فون هیپل لیندو: یک بیماری وراثتی که در طی آن تومورهایی در چشم، کلیه‌ها و دستگاه عصبی ایجاد می‌شوند.
• کیست‌های اپیدیدیم بعضاً در کودکانی ایجاد می‌شوند که مادران آن‌ها تحت تأثیر یک ماده‌ی شیمیایی (هورمون) به نام دی اتیل استیل بسترول بوده‌اند.

کیست اپیدیدیم چگونه درمان می‌شود؟

در طی عمل جراحی کیست اپیدیدیم می‌توان این کیست را از کیسه‌ی بیضه خارج نمود. یک روش جایگزین برای عمل جراحی باز، تخلیه‌ی مایع درون کیست با استفاده از یک سوزن و با کمک اولتراسوند می‌باشد. هر دوی این روش‌ها در کوتاه مدت مؤثر هستند ولی احتمال بازگشت کیست پس از تخلیه توسط سوزن بسیار بیشتر خواهد بود.

برداشتن کیست تحت بیهوشی عمومی انجام خواهد شد. جراح یک برش در منطقه ایجاد می‌کند، کیست را خارج می‌کند و سپس بریدگی در اپیدیدیم و پوست را با استفاده از بخیه‌های جذبی می‌بندد. این عمل جراحی نسبتاً سریع بوده و اکثر بیماران می‌توانند پس از چند ساعت ریکاوری در بیمارستان مرخص شوند. پس از مرخص شدن بیمار معمولاً استراحت، آنتی بیوتیک و داروهای مسکن توصیه می‌شوند.

بهبودی کامل ممکن است بین 7 تا 10 روز زمان ببرد. برخی از بیماران ممکن است متقاضیان مناسبی برای انجام عمل جراحی نباشند. افرادی که سیگار می‌کشند و یا اضافه وزن دارند در خطر بیشتری قرار خواهند داشت. همچنین آقایان مبتلا به فشار خون، مشکلات قلبی و ریوی باید قبل از برداشتن کیست تحت بیهوشی عمومی، با پزشک خود مشورت کنند.

بهتر است کیست‌های کوچک به حال خود رها شوند. تنها زمانی که کیست‌های در حال بزرگ شدن بوده و برای فرد ناراحتی ایجاد می‌کنند باید عمل جراحی را در نظر گرفت. در نظر داشته باشید که در برخی از موارد حتی پس از خارج کردن کیست ممکن است در کیسه‌ی بیضه احساس درد کنید چراکه عارضه‌های دیگری این درد را ایجاد کرده‌اند.

خطرات

• بیهوشی عمومی: به زودی پس از بیدار شدن احساس عادی به بدن شما باز می‌گردد ولی ممکن است به مدت 24 تا 48 ساعت احساس خواب آلودگی داشته و واکنش‌های کندی از خود نشان دهید.
• خونریزی: خطر کمی برای خونریزی در طول عمل وجود خواهد داشت.
• درد: در صورت احساس درد و ناراحتی در کیسه‌ی بیضه پس از انجام عمل جراحی از داروهای مسکن استفاده کنید.
• عفونت: در صورت مشاهده‌ی افزایش درد، تورم، حرارت، قرمز شدن اطراف زخم، ترشحات چرکی و یا بروز تب بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید چراکه ممکن است زخم شما عفونت کرده و نیازمند آنتی بیوتیک باشد.
• تورم و کبودی: ممکن است متوجه تورم و کبودی خفیف در محل انجام جراحی شوید. این مشکل ظرف مدت 1 تا 2 هفته برطرف خواهد شد.
• عدم بهبودی در علائم و درد.
• بازگشت دوباره‌ی کیست‌ها در هر طرف.

آیا عوارضی وجود دارد؟

کیست اپیدیدیم به ندرت عوارض جانبی ایجاد می‌کند. در برخی از موارد ممکن است چرخیدگی کیست بر روی ساقه‌ی خود اتفاق بیفتد (پیچ خوردگی). این مشکل باعث درد و تورم ناگهانی در یک طرف کیسه‌ی بیضه خواهد شد. در صورت بروز این مشکل مهم است که بلافاصله به پزشک مراجعه کنید چراکه ممکن است عمل جراحی فوری لازم باشد.