بیضه‌ها حساس‌ترین نقطه بدن مردان محسوب می‌شوند به همین دلیل حتی تحریک کوچک این قسمت باعث ایجاد درد و ناراحتی می‌شود. اگر شما در هنگام انجام تمرینات ورزشی یا پس از اتمام آن دچار درد بیضه می‌شوید، در نظر گرفتن ورزش به عنوان علت اصلی درد کمی دشوار است. در اکثر موارد علل درد بیضه خطرناک نیست، اما اگر درد شدیدی را در بیضه خود احساس می‌کنید باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه نمایید زیرا درد بیضه می‌تواند علامت یک مشکل جدی باشد. در برخی موارد، انجام عمل جراحی ضرورت می‌یابد اما گاهی می‌توان با ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی این مشکل را رفع کرد.
انواع بیماری‌های بیضه
بیماری‌های بیضه انواع مختلفی دارند.
سرطان بیضه
سرطان بیضه نیز همانند سایر سرطان‌ها زمانی بروز می‌کند که سلول‌های بیضه شروع به تکثیر نمایند و رفتار تخریب‌گرانه داشته باشند. این سلول‌ها به سرعت تکثیر می‌شوند و به سلول‌های اطراف که به آنها ارتباطی ندارند حمله می‌کنند. در سرطان بیضه، معمولا توده یا گره‌های دردناکی در یک بیضه به وجود می‌آیند که رشد آنها کند است.
پیچ‌خوردگی بیضه
پیچ‌خوردگی بیضه معمولاً در یکی از بیضه‌ها رخ می‌دهد که این اتفاق به هیچ وجه خوب نیست. برخی از مردان مشکلاتی دارند که آنها را بیشتر مستعد پیچ‌خوردگی بیضه می‌کند. پیچ‌خوردگی بیضه یک وضعیت نادر اما اورژانسی است. پیچ‌خوردگی بیضه به مراقبت و توجه فوری پزشکی نیاز دارد. درمان این وضعیت فقط از طریق انجام عمل جراحی ممکن است. در صورتی که این مشکل فورا تشخیص داده و اصلاح شود، امکان حفظ عملکرد بیضه وجود دارد.
اپیدیدمیت
اپیدیدم یک لوله بلند و باریک است که در کنار بیضه قرار دارد. وظیفه اپیدیدم این است که پس از بالغ شدن اسپرم، آن را ذخیره کند. اپیدیدمیت زمانی رخ می‌دهد که اپیدیدم ملتهب یا عفونی شود. در برخی مواقع به علت عفونت ناشی از مقاربت جنسی، ملتهب می‌شود. در اکثر موارد، این وضعیت به علت آسیب دیدن اپیدیدم، ایجاد فشار داخلی پس از وازکتومی، یا بازگشت ادرار به درون لوله پس از بلند کردن اشیاء سنگین رخ می‌دهد. اپیدیدمیت می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی از قبیل حساسیت خفیف، درد شدید بیضه، تورم و تب شود.
واریکوسل
واریکوسل به اتساع عروقی که روی بیضه قرار دارند گفته می‌شود و معمولا خطری برای بیمار ندارد. در برخی موارد، واریکوسل می‌تواند باعث اختلال در بارداری یا درد خفیف یا متوسط شود. اگر هنگام ایستادن یا نشستن متوجه برجستگی در بیضه خود شدید باید به پزشک مراجعه کنید و معاینه شوید.
هیدروسل
هیدروسل به معنای تجمع مایع در اطراف بیضه است که معمولا خطری برای بیمار ندارد. اما اگر مایع جمع شده، زیاد باشد می‌تواند منجر به درد یا فشار بر بیضه شود. اگرچه در برخی از مردان تجمع مایع پس از بروز آسیب رخ می‌دهد، در اکثر آنها علت اصلی تجمع مایع مشخص نیست و بیمار ضربه ندیده است.
علل درد بیضه
می‌توان علل بیماری‌های بیضه و درد بیضه از شایع تا نادر دسته‌بندی کرد، به عنوان مثال:
- سنگ کلیه
- عفونت بیضه یا اسکروتوم (اپیدیدمیت حاد)
- بیماری‌های مقاربتی (STDs)
- هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات یا بزرگی پروستات
- عفونت یک یا هر دو بیضه به علت حمله ویروس یا باکتری
- عفونت (ورم شدید بیضه)
- وجود تومور
- سرطان
- عفونت‌های گانگرن
علائم درد بیضه
علائم بیماری‌های بیضه که با درد بیضه همراه هستند عبارتند از:
- حساسیت بیضه
- تورم بیضه
- قرمزی بیضه
ممکن است علاوه بر علائم فوق، موارد زیر را نیز تجربه کنید:
- تب
- استفراغ
- ادرار دردناک
تشخیص درد بیضه
پزشک می‌تواند با انجام آزمایش و معاینه فیزیکی، علت درد بیضه شما یا کودکتان را تشخیص دهد. معاینه بیضه در حمام می‌توانند به تشخیص سرطان بیضه در مرحله ی اول کمک کند. تشخیص انواع بیماری‌های بیضه و درد بیضه به علت اصلی آن بستگی دارد. برخی از دلایل درد بیضه باعث بیماری می‌شود، حال آنکه برخی دیگر باعث ناباروری، یا حتی مرگ می‌شوند. معمولا از آزمایش خون و آنالیز ادرار برای تشخیص علت درد بیضه استفاده می‌شود.
خود ارزیابی بیضه
تشخیص مشکلات بیضه براساس روش‌های زیر میسر است:
- پس از یک دوش آب داغ که اسکورتوم (پوست بیضه) شل شده است، به معاینه بیضه‌های خود بپردازید.
- به ترتیب بیضه‌های خود را بررسی کنید.
- انگشت شست خود را در قسمت جلوی بیضه و سایر انگشتان را پشت آن قرار دهید سپس با کمی فشار دادن پوست بیضه شروع به معاینه کنید.
- با فشار دادن پوست می‌توانید اپیدیدم (لوله مخصوص حمل اسپرم) را احساس کنید که نرم است و شبیه یک بافت طناب مانند در قسمت فوقانی و پشت هر بیضه قرار دارد. این قسمت نسبت به لمس شدن حساس است و یک توده طبیعی است.
- اطراف این لوله را برای یافتن توده و برجستگی‌هایی که به اندازه دانه برنج یا نخود هستند را بررسی کنید.
- وجود هرگونه تورم، تغییر در اندازه، یا رنگ بیضه‌ها را بررسی کنید.
برای درمان درد بیضه باید به چه پزشکی مراجعه کنید؟
پزشک یا متخصص داخلی می‌تواند برخی از بیماری‌های ساده که باعث درد بیضه می‌شوند را درمان کند. اما با توجه به علت اصلی درد بیضه، گاهی باید متخصص وضعیت شما را بررسی و کنترل کند. متخصصانی که می‌توانند به شما کمک کنند عبارتند از:
- متخصص کلیه و مجاری ادراری
- جراح عمومی
- تومور شناس
درمان درد بیضه
درمان بیماری‌های بیضه و درد بیضه شامل موارد زیر است.
درمان پیچ‌خوردگی بیضه
درمان پیچ‌خوردگی بیضه از طریق روش‌های زیر انجام می‌شود:
- گاهی امکان رفع پیش‌خوردگی بیضه به صورت دستی وجود دارد، اما انجام عمل جراحی می‌تواند از بازگشت این وضعیت جلوگیری کند. جراحی پیچ‌خوردگی بیضه، ساده است و از تهاجم کمی برخوردار است. معمولا بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد.
- پیچ‌خوردگی بیضه نیاز به جراحی فوری دارد. اگر بیمار ظرف مدت 4 تا 6 ساعت عمل شود امکان حفظ بیضه وجود دارد، اما اگر زمان انتظار طولانی‌تر شود احتمال بروز آسیب دائمی وجود خواهد داشت و ممکن است بر توانایی بیمار برای باروری تاثیر منفی بگذارد. جراح برای حفظ ذخیره خون، اقدام به رفع پیش‌خوردگی طناب بیضه‌ای می‌کند.
درمان اپیدیدمیت
در اکثر موارد می‌توان اپیدیدمیت را به روش‌های زیر درمان کرد:
- آنتی‌بیوتیک‌ها: مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت باکتریای یا التهاب اپیدیدم ضروری است. اگر عفونت ناشی از مقاربت جنسی عامل اصلی عفونت باکتریایی است، باید شریک جنسی شما نیز تحت درمان قرار بگیرد. داروهایی که پزشک تجویز می‌کند را به موقع مصرف کنید، اگر علائم شما قبل از اتمام داروها از بین رفت از قطع خودسرانه آنها خودداری کنید تا از برطرف شدن عفونت اطمینان حاصل کنید.
- جراحی: در صورتی که آبسه تشکیل شده باشد ممکن است انجام عمل جراحی برای تخلیه آن ضرورت یابد. در برخی موارد باید قسمتی یا کل اپیدیدم تحت عمل جراحی قرار گرفته و از بدن خارج شود. اگر اپیدیدمیت به علت اختلالات فیزیکی به وجود آمده باشد ممکن است پزشک انجام عمل جراحی را ضروری بداند.
درمان سرطان بیضه
سرطان، زندگی بیمار را تهدید می‌کند بنابراین باید فورا درمان شوند. درمان سرطان از طریق روش‌های زیر انجام می‌شود.
- شیمی‌درمانی: در این روش از برخی داروها برای درمان سرطان استفاده می‌شود. این داروها به صورت قرص‌های خوراکی موجود هستند، گاهی نیز به درون رگ یا عضله تزریق می‌شوند. برای درمان سرطان بیضه این داروها به درون رگ تزریق می‌شوند.
- پرتودرمانی: یک روش رایج برای درمان اکثر مشکلات مربوط به درد بیضه است که با استفاده از اشعه پرقدرت اشعه ایکس، پرتوهای الکترون یا ایزوتوپ‌های رادیواکتیو سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد و به درمان سرطان کمک می‌کند.
- عمل جراحی: رایج‌ترین درمان برای سرطان بیضه است که در این حالت یکی یا هر دو بیضه از بدن خارج می‌شوند. در برخی موارد، ممکن است پزشک بر بعضی از غدد لنفاوی شکم (غددی که با عفونت مبارزه می‌کنند) را نیز خارج کند.
- مشکلات مربوط به هیدروسل و واریکوسل نیز مانند سرطان بیضه، جراحی می‌شوند.
پیشگیری
هیچ روش ثابت شده‌ای برای درمان سرطان بیضه وجود ندارد، به همین دلیل تشخیص زودهنگام بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. متخصصان توصیه می‌کنند که مردان جوان هر ماه وضعیت بیضه‌های خود را بررسی کنند. هیچ توصیه‌ای برای درمان واریکوسل یا پیچ‌خوردگی بیضه وجود ندارد. در برخی موارد می‌توان با رعایت روابط جنسی ایمن، خودداری از بلند کردن اجسام سنگین یا کشش بدن در حالی که مثانه پر است از بروز اپیدیدمیت جلوگیری کرد.
