سرطان پروستات سرطانی است که در پروستات رخ میدهد، پروستات یک غدهی کوچک گردویی در مردان است که مایع منی تولید میکند، مایع منی اسپرم را پرورش داده و انتقال میدهد. سرطان پروستات یکی از شایعترین انواع سرطان در مردان است. معمولا سرطان پروستات به آرامی رشد میکند و در ابتدا به غده پروستات محدود میشود، جایی که ممکن است آسیب جدی نداشته باشد. با این وجود، در حالی که برخی از انواع سرطان پروستات به آرامی رشد میکنند و ممکن است نیاز به حداقل درمان داشته یا حتی نیازی به درمان نداشته باشند، انواع دیگر تهاجمی هستند و میتوانند به سرعت گسترش پیدا کنند. سرطان پروستاتی که زود تشخیص داده شود، زمانی که هنوز به غده پروستات محدود است، احتمال بیشتری برای درمان موفقیت آمیز دارد.
دلایل
پزشکان میدانند که سرطان پروستات زمانی شروع میشود که برخی از سلولهای پروستات غیر طبیعی میشوند. جهش در DNA سلولهای غیر طبیعی سبب رشد و تقسیم سلولها سریعتر از سلولهای طبیعی میشود. زمانی که دیگر سلولها میمیرند، سلولهای غیر طبیعی همچنان به زندگی ادامه میدهند. سلولهای غیرطبیعی جمع شده یک تومور را تشکیل میدهند که میتواند برای حمله به بافتهای اطراف رشد کند. برخی از سلولهای غیر طبیعی همچنین میتوانند تکه تکه شده و به سایر قسمتهای بدن گسترش (فراگسترده شدن) پیدا کنند.
علائم سرطان پروستات
بیمار مبتلا به سرطان پروستات اولیه ممکن است علائم و نشانههای زیر را داشته باشد:
- نیاز مکرر یا بیش از حد به ادرار کردن، در طول روز و یا در شب.
- مشکل در شروع، نگهداری یا توقف جریان ادرار.
- جریان ادرار ضعیف یا بریده بریده.
- فشار برای ادرار کردن.
- ناتوانی در ادرار کردن (احتباس ادراری)
- بیاختیاری ادرار که ممکن است با سرفه یا خنده، نیاز ناگهانی به ادرار کردن یا ادرار بدون پیش آگاهی همراه باشد.
- سختی ادرار هنگام ایستادن، نیاز به نشستن در هنگام ادرار کردن.
- درد هنگام ادرار کردن یا انزال.
- خون در ادرار یا در مایع منی.
- آزمایش رکتال غیر طبیعی.
بسیاری از علائم سرطان اولیه پروستات همچنین میتوانند به وضعیت خوش خیم (غیر سرطانی) پروستات از جمله هیپرپلازی خوش خیم پروستات، عفونت در غده پروستات یا سیستم ادراری مربوط باشند. علائم و نشانههای سرطان پیشرفته پروستات که از غده پروستات به جاهای دیگر (از جمله سرطان پروستات متاستاتیک) گسترش یافته است عبارتند از:
- درد کند تازه در استخوانها که به تدریج شدید میشود به خصوص پایین کمر.
- کاهش وزن نامعلوم
- خستگی
- افزایش تنگی نفس در حین انجام فعالیتهایی که قبلا به خوبی قابل تحمل بودند.
- شکستگی کم اثر استخوان (ها) بدون ضربه (یا شکستگی استخوان ناشی از ضربهی جزئی)
هنگامی که سرطان پروستات متداول یا متاستاتیک است، میتواند درمان شود، اما نمیتواند علاج شود.
عوامل خطر سرطان پروستات چیست؟
بعضی از عوامل خطر ممکن است فرد را به سرطان پروستات سوق دهند. این عوامل عبارتند از:
- سن: 60 درصد موارد سرطان پروستات در مردان بالای 65 سالگی رخ میدهد. این بیماری در مردان زیر 40 سال نادر است.
- نژاد یا قومیت: مردان آفریقایی، آمریکایی و مردان جامائیکایی از تبار آفریقایی بیشتر از مردان از نژادها و قومیتهای دیگر مبتلا به سرطان پروستات، تشخیص داده میشوند. مردان آسیایی و اسپانیایی کمترین احتمال ابتلا به سرطان پروستات را نسبت به مردان سفید پوست غیر اسپانیایی دارند.
- سابقه خانوادگی: سرطان پروستات میتواند ارثی باشد. مردی که پدر یا برادرش سرطان پروستات داشته یا دارد دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری است. اگر چندین نفر از اعضای خانواده شما به ویژه در سنین کم سرطان پروستات داشتهاند، احتمال ابتلا به سرطان پروستات حتی بیشتر میشود.
- عوامل ژنتیکی: تغییر در بخشی از DNA میتواند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات و همچنین سرطانهای دیگر شود. این تغییر مشابه در زنان خانواده ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه یا تخمدان را افزایش دهد. با این حال، موارد بسیار کمی از سرطان پروستات میتوانند به طور مستقیم به تغییرات ژنتیکی قابل شناسایی در حال حاضر نسبت داده شوند.
- عوامل دیگر: به نظر میرسد رژیمهای غذایی حاوی گوشت قرمز زیاد و غذاهای چرب و مصرف کم میوهها و سبزیجات با خطر بالایی از ابتلا به سرطان پروستات همراه است. چاقی نیز با خطر بالای ابتلا به این بیماری مرتبط است.
سیگار کشیدن، سابقه بیماریهای منتقله از راه جنسی، سابقه پروستاتیت (التهاب پروستات) و سابقه وازکتومی در نقش داشتن در ابتلا به سرطان پروستات اثبات نشده است.
درمان
گزینههای درمان سرطان پروستات به عوامل متعددی از جمله اینکه سرطان با چه سرعتی در حال رشد است، میزان گسترش آن و سلامت کلی شما، و همچنین مزایای بالقوه یا عوارض جانبی درمان بستگی دارد. برای مردان مبتلا به سرطان پروستات کم خطر، ممکن است درمان بلافاصله ضروری نباشد. بعضی از مردان ممکن است هرگز به درمان نیاز نداشته باشند. در عوض، پزشکان بعضی اوقات مراقبتهای فعال را توصیه می کنند.
جراحی
جراحی سرطان پروستات شامل برداشتن غده پروستات (رادیکال پروستاتکتومی)، برخی از بافتهای اطراف و چند گره لنفاوی است. رادیکال پروستاتکتومی میتواند به روشهای مختلفی انجام شود:
- استفاده از یک ربات برای کمک به جراحی.
- ایجاد شکاف در شکم.
رادیکال پروستاتکتومی خطر ابتلا به بیاختیاری ادرار و اختلال نعوظ را به دنبال دارد. از پزشک خود بخواهید که در مورد خطراتی که ممکن است بر اساس وضعیت، نوع روشی که انتخاب کردهاید، سن ، نوع بدن و وضعیت سلامت عمومیتان با آنها مواجه شوید، توضیح دهد.
هورمون درمانی
هورمون درمانی، یک درمان برای متوقف کردن تولید هورمون مردانه تستوسترون در بدن است. سلولهای سرطانی پروستات رشد به کمک هورمون تستوسترون تکیه میکنند. قطع هورمون تستوسترون باعث میشود که سلولهای سرطانی از بین بروند یا به آرامی رشد کنند. گزینههای هورمون درمانی عبارتند از:
- داروهایی که از تولید تستوسترون در بدنتان جلوگیری میکنند.
- داروهایی که از رسیدن تستوسترون به سلولهای سرطانی جلوگیری میکنند.
- جراحی برای حذف بیضهها (ارکیکتومی). حذف بیضهها باعث کاهش سطح تستوسترون در بدن شما میشود.
هورمون درمانی در مردان مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته برای کوچک کردن سرطان و کند کردن رشد تومورها استفاده میشود. در مردان مبتلا به سرطان پروستات مرحله اولیه، هورمون درمانی ممکن است برای کوچک کردن تومور قبل از پرتو درمانی مورد استفاده قرار گیرد، که میتواند موجب افزایش احتمال موفقیت پرتو درمانی شود. عوارض جانبی هورمون درمانی ممکن است شامل اختلال نعوظ، گرگرفتگی، از دست دادن تراکم استخوانی، کاهش میل جنسی و افزایش وزن باشد.
پرتو درمانی
پرتو درمانی از انرژی پرتوان برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده میکند. پرتو درمانی سرطان پروستات میتواند به دو طریق انجام شود:
- پرتوای که از خارج از بدن شما میآید (تابش اشعهی خارجی).
- پرتو در درون بدن شما قرار میگیرد (براکی تراپی)
عوارض جانبی پرتودرمانی عبارتند از: ادرار دردناک، مکرر و فوری، و همچنین علائم مقعدی مانند مدفوع شل و یا درد هنگام مدفوع کردن. اختلال نعوظ نیز ممکن است رخ دهد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از دارو برای از بین بردن سریع سلولهای در حال رشد، از جمله سلولهای سرطانی استفاده میکند. شیمی درمانی میتواند از طریق رگ در بازو یا به صورت قرص یا هر دوی آنها انجام میشود. شیمی درمانی ممکن است گزینه درمان برای مردان مبتلا به سرطان پروستات که به نواحی دورتر از بدن گسترش یافته است، باشد و همچنین ممکن است برای سرطانهایی مورد استفاده قرار گیرد که به هورمون درمانی پاسخ نمیدهند.